Các chủ đề được đề cập đến rất đa dạng: từ Bắc Triều Tiên tới việc Đông Timor gia nhập vào ASEAN cho đến các vấn đề đa dạng sinh học và cộng đồng kinh tế ASEAN.

Như thường lệ, phần lớn sự chú ý thường tập trung vào các vấn đề chính được nêu trong phần kết luận liên quan đến Biển Đông. Và như trước đây, vấn đề được xem là nhạy cảm như Trung Quốc không được đề cập đến về vấn đề cải tạo đất đai và quân sự hóa ở Biển Đông. Thay vào đó, tuyên bố đã khẳng định lại tầm quan trọng của "sự cần thiết phải tăng cường lòng tin và tin tưởng lẫn nhau, thực hiện kiềm chế trong việc tiến hành các hoạt động và tránh các hoạt động có thể làm phức tạp hơn tình hình và theo đuổi cách giải quyết hòa bình các tranh chấp mà không cần đến sự đe dọa hoặc sử dụng vũ lực". Điều đó có nghĩa rằng tổng thể những lo lắng và hy vọng của ASEAN liên quan đến vấn đề an ninh.

Một lần nữa, ASEAN chọn cách đưa ra quan điểm mà không chỉ đích danh - một phần thể hiện chiều hướng lựa chọn cách nói chuyện thẳng thắn ở hậu trường trong khi vẫn tránh được những tranh cãi trong tuyên bố chung. Điều này phản ánh những kỳ vọng bắt nguồn từ một bầu không khí đã thay đổi. Như Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long nói trước phương tiện truyền thông, sức nóng đã giảm bớt phần nào trong năm qua. Trọng tâm hiện nay là thống nhất Bộ Quy tắc ứng xử giữa các nước ASEAN và Trung Quốc trên biển Đông (COC). Có một sự lạc quan rằng khuôn khổ này, một bước quan trọng trên đường đi đến một thỏa thuận đầy đủ hơn, sẽ được hoàn thành vào tháng Sáu này.

Một ưu tiên khác là nhanh chóng đạt được Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) có chất lượng cao. Mặc dù không tham vọng như Hiệp định Quan hệ Đối tác xuyên Thái Bình Dương (đã tạm thời dừng lại), nhưng RCEP bao trùm tất cả các nước ASEAN và xuất hiện vào thời điểm cho thấy RCEP cần thiết cho khu vực mở cửa ra với thế giới. Cho đến thời điểm này, hai chương quan trọng trong hiệp định bao gồm 15 chương đã được củng cố. RCEP đã muộn 2 năm so với dự kiến cho nên cần một sự thúc đẩy mạnh mẽ hơn - nếu cần thiết.

Khi kỷ niệm 50 năm thành lập, ASEAN đang hình thành như một cộng đồng và thị trường kinh tế đầy sôi động. Khu vực này có tổng sản phẩm trong nước vượt quá 2,5 nghìn tỷ USD và thương mại trên 1 nghìn tỷ USD. Để điều đó xảy ra, kỳ vọng chung của ASEAN phải vượt lên trên sự lo ngại của một số thành viên trong khối liên kết.

Nguồn: hoinhap.org.vn