2016 là năm chuyển giao thế hệ lãnh đạo của Việt Nam. Trong giai đoạn này, chúng tôi đã tổ chức gặp gỡ với các lãnh đạo mới của Việt Nam để cùng nhau thảo luận về những vấn đề hợp tác. Gần đây nhất, vào tháng 11, là 2 chuyến viếng thăm Việt Nam của Cao ủy phụ trách nông nghiệp và phát triển nông thôn Phil Hogan và Cao ủy phụ trách về môi trường, các vấn đề về hàng hải và thủy sản Karmenu Vella.

Về EVFTA, hai bên đang tiếp tục thực hiện công việc kỹ thuật như rà soát pháp lý. Hai bên sẽ thống nhất về ngôn ngữ, để biên dịch sang ngôn ngữ của tất cả các bên liên quan và đảm bảo không có sự chênh lệch gì về mặt thuật ngữ trong văn kiện. Các nội dung kỹ thuật khác, tôi nghĩ rằng sau khi hoàn thiện, cần phải thông qua việc ký kết và phê chuẩn. Lộ trình diễn ra có thể vào thời điểm cuối năm 2017 hoặc đầu 2018.
 

Theo quan điểm của tôi, sự kiện Brexit sẽ không gây ra tác động gián tiếp nào. Văn kiện của Hiệp định EVFTA đã được ấn định và cũng không có sự xem xét lại nào từ phía Anh - nước sắp rời khỏi EU.
 

Có thể nói, EVFTA là hiệp định thương mại tự do đầy tham vọng. Tuy nhiên, tôi nghĩ nó hoàn toàn khả thi. Đây là một FTA song phương, những vấn đề có thể là trở ngại đã được đem ra bàn bạc và đều tìm ra những giải pháp khắc phục. Đối với những rủi ro, nếu có, vì tính tham vọng của bản hiệp định thì chúng ta cần triển khai công tác chuẩn bị thật đầy đủ và kỹ lưỡng cho việc thực thi hiệp định để hạn chế những rủi ro có thể xảy ra. Đồng thời, chúng ta cũng cần thực hiện những biện pháp kịp thời để đảm bảo việc ký kết và phê chuẩn được tiến hành sớm và thuận lợi.

Trong tuyên bố chung nhân chuyến thăm của Nguyên Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng vào tháng 12/2015, hai bên đã phác thảo lộ trình định hướng nhằm chuẩn bị những công việc cụ thể để triển khai thực hiện FTA. Ngoài ra, lộ trình định hướng này cũng xác định khoảng trống, những mặt hạn chế về năng lực triển khai để từ đó xác định mức độ hỗ trợ kỹ thuật của EU cho Việt Nam.

Và nếu có trở ngại gì thì chính là việc chúng ta triển khai công tác chuẩn bị ra sao và trong khoảng thời gian như thế nào? Chúng ta cần tránh chậm trễ trong công tác chuẩn bị và phải tập trung vào những vấn đề thực sự then chốt như tiêu chuẩn thực phẩm, tiêu chuẩn về nông sản xuất khẩu sang EU từ Việt Nam.

Đơn cử như những qui định trong Chương 15 của EVFTA về phát triển bền vững có thể sẽ là một trở ngại đối với Việt Nam. Những tiêu chuẩn cao của EU về an toàn thực phẩm vốn không phải là hàng rào kỹ thuật hà khắc như nhiều người nhận định. Những tiêu chuẩn đó được đặt ra nhằm bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng EU. Ban đầu những tiêu chuẩn cao này có thể gây ra khó khăn nhất định cho các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam. Tuy vậy, khi mà các sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam đáp ứng được các tiêu chuẩn của EU, chúng tôi sẽ không phân biệt đối xử sản phẩm EU hay sản phẩm của Việt Nam tại thị trường EU.
 

Mục đích của cuộc gặp này, trước hết, tôi muốn chúc mừng Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đảm nhiệm trọng trách mới. Ngoài ra, thông qua cuộc gặp gỡ, tôi cũng tìm hiểu quan điểm của Phó Thủ tướng về EVFTA. Hiệp định thương mại này là nội dung rất quan trọng trong quan hệ đối tác giữa Việt Nam và EU, nó có một triển vọng lạc quan trong việc thúc đẩy phát triển của Việt Nam trong tương lai.

Tôi có chia sẻ với Ngài Phó Thủ tướng rằng, EU muốn tập trung vào chất lượng chứ không phải số lượng phát triển. Có ý kiến cho rằng FTA này quá tham vọng, tôi không cho là như vậy, chúng ta có thể làm được. Tiếp cận thị trường EU là một bước đệm để Việt Nam tiếp cận các thị trường phát triển khác trong thời gian tới, nên chúng ta cần chuẩn bị ngay bây giờ để quá trình xem xét phê chuẩn được thuận lợi. Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng đồng ý với những chia sẻ của tôi trong cách tiếp cận này.

Nhìn vào chiều dài lịch sử, tôi nhận thấy rằng, sự phát triển của Việt Nam, nếu so sánh với EU có những điểm tương đồng. Đây là điểm khởi đầu rất tốt trong sự hợp tác giữa Việt Nam và EU. Trong khối ASEAN, Việt Nam là nước có lượng du học sinh sang EU lớn nhất. Tôi hy vọng trong những năm tới, số lượng này sẽ còn tăng hơn nữa bởi những du học sinh này khi trở về sẽ mang theo được nhiều kiến thức, không chỉ là lịch sử châu Âu, nền văn minh, mà còn là kinh nghiệm phát triển của châu Âu, đóng góp cho sự phát triển của đất nước Việt Nam.