Đại sứ Matthew Wilson (Barbados), Chủ tịch Đối thoại, nhắc lại tính chất đầy thách thức của cuộc chiến chống ô nhiễm nhựa và chỉ ra rằng thế giới hiện có 170 nghìn tỷ hạt nhựa trôi nổi trên đại dương và đến năm 2050, nhựa sẽ nhiều hơn cá. Để giải quyết vấn đề này, WTO đã có hành động tổ chức Đối thoại này.
Australia, đại diện cho các điều phối viên, đưa ra dự thảo một trong các tuyên bố của MC13, dựa trên “dự thảo số 0” ban đầu và vạch ra các nguyên tắc chung cũng như các hành động cụ thể khác nhau liên quan đến thương mại nhằm giảm ô nhiễm nhựa. Danh sách hành động, bao gồm các phụ lục (chi tiết vẫn đang được phát triển), nhằm phản ánh các cuộc thảo luận được tổ chức trong hai năm qua và tạo nền tảng cho những nỗ lực chung trong việc giải quyết thách thức ô nhiễm nhựa.
Ecuador, nước điều phối viên của Đối thoại, nhấn mạnh sự cần thiết phải giải quyết tình trạng ô nhiễm nhựa trong suốt vòng đời nhựa. Ecuador nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường hợp tác và phối hợp giữa Đối thoại và các tiến trình quốc tế khác, bao gồm các cuộc đàm phán đang diễn ra do Ủy ban đàm phán liên chính phủ về ô nhiễm nhựa (INC) dẫn đầu nhằm hoàn thành công việc vào cuối năm 2024 hướng tới một hiệp ước ràng buộc pháp lý quốc tế về ô nhiễm nhựa. Ngoài ra, Ecuador ghi nhận công việc của Tổ chức Hải quan Thế giới về sửa đổi Hệ thống Hài hòa (HS) đối với hàng hóa được giao dịch cũng như các quy định và hướng dẫn hiện hành của các công ước Basel, Rotterdam và Stockholm.
Trung Quốc, một nước điều phối viên khác của Đối thoại, nhấn mạnh tầm quan trọng của Tuyên bố cấp Bộ trưởng MC13 trong việc khai thác thương mại để chống ô nhiễm nhựa toàn cầu. Trung Quốc khuyến khích sự phối hợp hơn nữa giữa Đối thoại và quy trình INC, bao gồm tăng cường sự gắn kết bằng cách xác định các khái niệm chính như “nhựa có hại và không cần thiết”.
Nhiều nhà đồng tài trợ của Đối thoại khen ngợi những tiến bộ đạt được trong dự thảo tuyên bố và đưa ra nhiều đề xuất khác nhau để cải thiện dự thảo, nhấn mạnh các lợi ích khác nhau, bao gồm thúc đẩy các biện pháp thương mại hỗ trợ các sản phẩm thay thế không phải nhựa, tạo điều kiện chuyển giao công nghệ, xây dựng năng lực và tài trợ để hỗ trợ các nước kém phát triển nhất và các quốc đảo nhỏ đang phát triển, giải quyết vấn đề quản lý chất thải xuyên biên giới và áp dụng cách tiếp cận cân bằng để giải quyết các vấn đề về môi trường, xã hội và sức khỏe.
Ngoài ra, một số đại biểu lưu ý cuộc họp đàm phán INC sắp diễn ra vào tháng 11 năm 2023 và nhấn mạnh vị trí độc tôn của WTO trong việc đóng góp các giải pháp thương mại cho quy trình. Một số thành viên chia sẻ quan điểm rằng MC13 mang đến cơ hội tuyệt vời để gửi tín hiệu mạnh mẽ tới INC và thể hiện cam kết mạnh mẽ của WTO trong việc thực hiện thỏa thuận ràng buộc trong tương lai về ô nhiễm nhựa.
Đại diện các tổ chức quốc tế cũng đưa ra phản hồi về dự thảo tuyên bố, trước cuộc thảo luận của các nhà đồng tài trợ, đánh giá đây là công việc “đáng khen ngợi”. Họ đưa ra đề xuất trong nhiều lĩnh vực khác nhau, đặc biệt là bổ sung lộ trình cho công việc trong tương lai, xác định các sản phẩm cụ thể để giảm thương mại, đảm bảo cách tiếp cận an toàn đối với các sản phẩm thay thế nhựa để tránh các giải pháp gây hậu quả đáng tiếc, giải quyết trợ cấp cho mặt hàng nhựa và thiết lập cơ chế tư vấn chính sách khoa học để đánh giá sự an toàn của các chất thay thế nhựa.
Phát biểu kết luận, Chủ tịch Matthew Wilson bày tỏ sự hài lòng với phản hồi nhận được trong cuộc họp, khẳng định rằng điều đó cho thấy tuyên bố đang đi đúng hướng và kỳ vọng vào công việc mạnh mẽ hơn ở phía trước.
Bước tiếp theo
Các điều phối viên cho biết, các phụ lục trong dự thảo tuyên bố sẽ vẫn là một tài liệu sống và được cập nhật định kỳ và hiện đang trong quá trình chuẩn bị một báo cáo thực tế dựa trên hai cuộc khảo sát: một cuộc khảo sát tập trung vào các biện pháp liên quan đến thương mại liên quan đến giảm ô nhiễm nhựa và một cuộc khảo sát khác đánh giá nhu cầu hỗ trợ Thương mại liên quan đến nhựa. Ngoài ra, các điều phối viên có kế hoạch sửa đổi tuyên bố dự thảo dựa trên phản hồi nhận được. Sau khi được hoàn thiện, cả hai tài liệu sẽ được lưu hành giữa các thành viên và các bên liên quan.
Cuộc họp tiếp theo dự kiến diễn ra vào ngày 16-17/11/2023, sau cuộc họp đàm phán INC tháng 11/2023, để tạo điều kiện cho các cuộc thảo luận sáng suốt hơn về con đường phía trước.

Nguồn: Vitic/ www.wto.org/english/news_e/news23_e/ppesp_21sep23_e.htm