Thương mại dịch vụ vì sự phát triển
Trong cuộc họp của Hội đồng Thương mại Dịch vụ, các thành viên đã thảo luận về "Thương mại dịch vụ vì sự phát triển" - một ấn phẩm chung của Ban thư ký WTO và Ngân hàng Thế giới - nhấn mạnh rằng tầm quan trọng ngày càng tăng của thương mại dịch vụ toàn cầu mang lại cơ hội tăng trưởng và phát triển đáng kể cho các nền kinh tế đang phát triển.
Chiếm hơn hai phần ba GDP thế giới - gấp đôi tổng tỷ trọng của nông nghiệp và công nghiệp - dịch vụ sử dụng nhiều lao động hơn và tạo ra nhiều việc làm hơn bất kỳ lĩnh vực nào khác. Xuất khẩu dịch vụ của các nền kinh tế đang phát triển đã tăng trưởng nhanh hơn mức trung bình của thế giới kể từ năm 2005, khiến dịch vụ trở thành phân khúc năng động nhất của thương mại thế giới. Với sự tham gia nhiều hơn vào lĩnh vực dịch vụ, phụ nữ, người trẻ và các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa sẽ gặt hái được nhiều lợi ích hơn từ những nỗ lực tạo điều kiện và mở rộng thương mại dịch vụ.
Báo cáo nhấn mạnh rằng, khi nền kinh tế toàn cầu ngày càng chuyển dịch sang dịch vụ, các chính sách thương mại dịch vụ có thể đóng góp quan trọng vào việc đạt được một số mục tiêu chính sách và giải quyết các thách thức toàn cầu quan trọng, bao gồm liên quan đến tính toàn diện, kết nối kỹ thuật số, đa dạng hóa xuất khẩu, đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên hợp quốc, chuyển đổi xanh và năng suất sản xuất. Báo cáo nhấn mạnh rằng hợp tác quốc tế và hỗ trợ cho các nền kinh tế đang phát triển sẽ rất quan trọng để khai thác tốc độ thay đổi nhanh chóng của thị trường dịch vụ và mở khóa tiềm năng phát triển của lĩnh vực này.
Xu hướng mới nhất trong thương mại dịch vụ
Trong bài trình bày về những diễn biến gần đây trong thương mại dịch vụ, Ban Nghiên cứu và Thống kê Kinh tế của Ban Thư ký WTO lưu ý rằng dịch vụ ghi nhận mức tăng trưởng mạnh mẽ ở hầu hết các lĩnh vực vào năm 2023 - được thúc đẩy bởi các dịch vụ được cung cấp kỹ thuật số và du lịch quốc tế - trái ngược với sự suy giảm trong thương mại hàng hóa. Ước tính rằng trong nửa đầu năm 2024, thương mại dịch vụ tăng trưởng 8% so với cùng kỳ năm trước, với dữ liệu tính đến tháng 9,10/2024 cho thấy tăng trưởng xuất khẩu mạnh mẽ từ các nền kinh tế riêng lẻ.
Trình bày kết quả của bộ dữ liệu Thương mại dịch vụ cân bằng WTO-OECD được cập nhật sẽ sớm được công bố, Ban Thư ký WTO giải thích rằng bộ dữ liệu hiện bao gồm 14 lĩnh vực bổ sung cho đến hết năm 2023, cung cấp ma trận thương mại dịch vụ cho 200 nền kinh tế và đối tác, khu vực và các nhóm được chọn. Ban Thư ký cũng đang phối hợp sửa đổi Sổ tay thống kê thương mại dịch vụ quốc tế trong cộng đồng thống kê quốc tế, với sự hợp tác của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế.
Theo dõi kết quả của các Hội nghị Bộ trưởng
Hội đồng đã xem xét khoảng 20 đề xuất do sáu thành viên đệ trình gần đây về việc thực hiện các kết quả cụ thể từ các Hội nghị Bộ trưởng trước đây. Các cuộc thảo luận là một phần của mục tiêu chung nhằm tiếp thêm sinh lực cho công việc về thương mại dịch vụ, đồng thời tạo điều kiện cho các thành viên đang phát triển tham gia nhiều hơn vào thương mại dịch vụ, phù hợp với mục tiêu của Hội nghị Bộ trưởng lần thứ 14 được tổ chức vào tháng 2 năm 2024 tại Abu Dhabi.
Một số thành viên nhấn mạnh nhu cầu tránh trùng lặp công việc đã thực hiện tại các cơ quan trực thuộc của Hội đồng, chẳng hạn như Ủy ban về Thương mại Dịch vụ Tài chính và nhu cầu cân bằng các cuộc thảo luận.
Các thành viên nhất trí rằng đã có sự hội tụ trong việc bắt đầu các cuộc thảo luận về sự tương tác giữa thương mại dịch vụ và các thông lệ quản lý tốt, số hóa, phát triển và quá trình chuyển đổi xanh. Các thành viên đề xuất các chủ đề thảo luận tương tự sẽ củng cố các ý tưởng với mục tiêu xây dựng sự đồng thuận trước cuộc họp tiếp theo của Hội đồng vào tháng 3 năm 2025.
Sự tham gia của các nước kém phát triển nhất (LDC) vào thương mại dịch vụ
Các thành viên tiếp tục thảo luận về cách thu thập thông tin để đánh giá mức độ mà các nhà cung cấp dịch vụ đang tương tác với người tiêu dùng và doanh nghiệp ở các nền kinh tế khác, đặc biệt là tại 51 thành viên WTO đã thông báo các ưu đãi cho dịch vụ và nhà cung cấp dịch vụ của các nước kém phát triển nhất LDC. Đây là hoạt động tiếp theo sau mục tiêu của các Bộ trưởng đưa ra nhằm đưa điều khoản “Miễn trừ dịch vụ của LDC” có hiệu lực, theo đó các thành viên có thể thông báo các ưu đãi cho các nhà cung cấp dịch vụ của LDC, với mục đích thúc đẩy sự tham gia của LDC vào thương mại dịch vụ.
Miễn trừ dịch vụ của LDC đã được thông qua tại Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 8 năm 2011.
Tổng cộng có 37 thành viên WTO được phân loại là LDC.
Mối quan tâm về thương mại dịch vụ
Các thành viên đã thảo luận về ba mối quan tâm cụ thể về thương mại đã được giải quyết trước đó liên quan đến các biện pháp an ninh mạng và ứng dụng di động, trong số các chủ đề liên quan đến dịch vụ khác.
Thương mại dịch vụ tài chính
Các thành viên đã thảo luận ba đề xuất về cách tái tạo chức năng thảo luận của Ủy ban Thương mại dịch vụ tài chính. Các đề xuất bao gồm thương mại điện tử và chi phí dịch vụ chuyển tiền. Ngoài ra, các thành viên xem xét thúc đẩy các cuộc thảo luận về khả năng phục hồi sau khủng hoảng và phòng ngừa thảm họa. Ủy ban là một trong những cơ quan trực thuộc Hội đồng dịch vụ.
Tạo điều kiện thuận lợi cho thanh toán điện tử
Các thành viên tiếp tục thảo luận về đề xuất của Trung Quốc về việc tổ chức các cuộc thảo luận chuyên sâu về vai trò của WTO trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho thanh toán điện tử giữa các nền kinh tế, bao gồm cả thông qua hợp tác với các tổ chức khác. Trung Quốc đề xuất xem xét các thách thức mà các nền kinh tế đang phát triển và các nước kém phát triển nhất (LDC) phải đối mặt, chẳng hạn như thiếu cơ sở hạ tầng hiệu quả và khuôn khổ pháp lý.
Khả năng tương tác của các hệ thống thanh toán điện tử
Đề xuất của Philippines về tổ chức một phiên họp chuyên đề chia sẻ kinh nghiệm về việc tạo điều kiện thuận lợi cho khả năng tương tác của các hệ thống thanh toán điện tử (tức là khả năng các thành phần và bên tham gia khác nhau của hệ thống thanh toán kết nối với nhau và chuyển tiền cho nhau).
Philippines đề xuất chia sẻ kinh nghiệm quốc gia, song phương và khu vực, tập trung vào luật pháp và quy định liên quan đến phát hành tiền điện tử, khuôn khổ giám sát hệ thống thanh toán, yêu cầu cấp phép và các khuôn khổ thử nghiệm cho phép các doanh nghiệp thử nghiệm các phương pháp tiếp cận mới (bao gồm cả hợp tác giữa các thành viên). Philippines cho biết bảo vệ người tiêu dùng, an ninh mạng và chống rửa tiền cũng có thể được giải quyết, ngoài vai trò của khu vực tư nhân và những thách thức mà các nền kinh tế đang phát triển và các nước kém phát triển phải đối mặt. Tương tác sâu hơn với các cơ quan thiết lập tiêu chuẩn quốc tế cũng được đề xuất.
Giảm chi phí dịch vụ chuyển tiền
Các thành viên tiếp tục thảo luận về thông báo do Ấn Độ ban hành vào tháng 3/2024, trong đó đề xuất thành lập một chương trình làm việc để xem xét các cách giảm chi phí dịch vụ chuyển tiền. Mặc dù các thành viên chưa đạt được sự đồng thuận về việc thành lập một chương trình làm việc theo đề xuất, Ấn Độ đã đề xuất rằng các thành viên tham gia vào một cuộc thảo luận chia sẻ thông tin theo chủ đề về kiều hối. Nhấn mạnh tầm quan trọng của kiều hối đối với GDP của nhiều nền kinh tế, Ấn Độ lưu ý rằng cuộc thảo luận như vậy sẽ đóng góp quan trọng vào việc thúc đẩy hòa nhập tài chính và đáp ứng các mục tiêu phát triển của các thành viên.
Các thành viên thừa nhận tầm quan trọng của việc thảo luận ba vấn đề được liệt kê ở trên, nhấn mạnh cách thức công việc của Ủy ban có thể bổ sung cho công việc đang diễn ra tại các diễn đàn khác và tầm quan trọng của việc tránh trùng lặp. Lưu ý đến tính bổ sung của các chủ đề được nêu ra trong các đề xuất này và nhu cầu đảm bảo rằng các khía cạnh cụ thể của các chủ đề này cũng được giải quyết, họ đã nhất trí tham vấn thêm giữa các cuộc họp của Ủy ban về việc tổ chức các phiên họp chuyên đề được đề xuất vào năm 2025.
Khả năng phục hồi sau khủng hoảng và phòng ngừa thảm họa
Các thành viên đã giải quyết cách thức Ủy ban có thể đưa vào hoạt động đoạn 21 của Tuyên bố của Bộ trưởng Abu Dhabi kêu gọi tiếp tục công việc của WTO nhằm hỗ trợ khả năng phục hồi sau khủng hoảng và phòng ngừa thảm họa. Pakistan đã công bố việc đệ trình đề xuất sắp tới về cách thức tiến hành chủ đề này.
Những diễn biến gần đây trong chính sách thương mại dịch vụ
Một sự kiện được tổ chức vào ngày 4 tháng 12 năm 2024 có chủ đề “Chính sách thương mại dịch vụ toàn cầu: Tổng quan và những diễn biến gần đây” đã trình bày dữ liệu gần đây từ Cơ sở dữ liệu chính sách thương mại dịch vụ chung của Ngân hàng Thế giới và WTO và Chỉ số hạn chế thương mại dịch vụ. Cơ sở dữ liệu này tổng hợp thông tin về các chính sách và quy định ảnh hưởng đến thương mại dịch vụ tại 134 nền kinh tế và 34 phân ngành dịch vụ trong chín lĩnh vực rộng lớn. Đó là: dịch vụ tài chính, truyền thông, phân phối, vận tải, dịch vụ máy tính, dịch vụ chuyên nghiệp, xây dựng, dịch vụ y tế và du lịch.
Mặc dù rất ít nền kinh tế hoàn toàn đóng cửa đối với việc các nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài gia nhập và hoạt động trên lãnh thổ của mình, nhưng cơ sở dữ liệu cho thấy các hạn chế về chính sách thương mại dịch vụ nhìn chung vẫn tương đối cao. Tuy nhiên, mức độ hạn chế khác nhau đáng kể giữa các lĩnh vực và phương thức cung ứng, cũng như giữa các khu vực và nhóm thu nhập khác nhau.
Dữ liệu có sẵn cho 69 nền kinh tế trong giai đoạn 2016-2022 cho thấy việc mở cửa tích cực các lĩnh vực dịch vụ ở các nền kinh tế đang phát triển, kết hợp với xu hướng gần đây hướng tới việc hạn chế hơn ở các nền kinh tế tiên tiến (sau ba thập kỷ mở cửa các lĩnh vực dịch vụ của họ), đang dẫn đến sự hội tụ về mức độ mở cửa thương mại dịch vụ trên khắp các nền kinh tế. Các cải cách chính sách ước tính đã làm giảm chi phí thương mại từ 5 đến 10%.
Sự kiện này do Ban Thương mại dịch vụ và đầu tư của WTO tổ chức như một phần của chuỗi diễn giả “Simply Services”, một nền tảng không chính thức để chia sẻ thông tin mới nhất về xu hướng trong thương mại dịch vụ.

Nguồn: Vitic/ wto.org