Trong “cơn bão” Brexit, đã có nhiều cuộc thảo luận về việc Anh nên tìm cách phát triển quan hệ thương mại ở khu vực nào nếu rời khỏi Liên minh châu Âu, và đề xuất quan trọng là tham gia Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

Đây là khối thương mại lớn thứ ba thế giới theo GDP, bao gồm 11 quốc gia ở Vành đai Thái Bình Dương. Nếu Vương quốc Anh đặt mục tiêu tham gia CPTPP sau Brexit, sẽ đóng vai trò như một phương tiện có thể đạt được để điều chỉnh và tăng cường giao dịch các quốc gia khác như Canada, New Zealand. Ý tưởng về việc Anh gia nhập hiệp định thương mại này đã được đề cập ở cấp cao nhất, khi trước đó, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã tuyên bố rằng, sau Brexit, Vương quốc Anh sẽ được hoan nghênh vào hiệp định CPTPP với một vòng tay mở rộng.

Chính phủ Anh đã lên kế hoạch sẽ đàm phán để tham gia thỏa thuận, và Bộ Thương mại Quốc tế đã tiến hành một quá trình tham vấn để đánh giá các quan điểm về việc gia nhập CPTPP; kết quả của tham vấn này vẫn chưa được công bố. Tuy nhiên, từ những động thái trước đó, chúng ta có thể thấy rõ rằng việc Anh gia nhập thỏa thuận sẽ không có nghĩa là không khả thi về mặt chính trị. Có rất nhiều lợi thế thành viên của khối này có thể nắm giữ nếu Anh rút khỏi Liên minh Hải quan của châu Âu. Đáng chú ý, Nhật Bản đã hài hòa pháp lý với EU do hiệp định thương mại tự do giữa hai bên; điều này có nghĩa là nếu Anh tham gia CPTPP, dự kiến ​​sẽ không hạ thấp các tiêu chuẩn quy định mà nước này đã được sử dụng trong thời gian là thành viên của EU. Điều này trái ngược hoàn toàn với bất kỳ thỏa thuận thương mại song phương Anh-Mỹ nào đang được đề xuất mà các tiêu chuẩn thực phẩm thấp hơn đối với các sản phẩm như thịt gà và thịt bò sẽ phải là điều kiện của bất kỳ thỏa thuận Anh- Mỹ nào.

Cũng cần lưu ý rằng tiền thân của CPTPP là Hiệp hội Đối tác xuyên Thái Bình Dương, có một số điều khoản gây tranh cãi, chẳng hạn như một điều khoản sẽ tạo điều kiện cho các công ty kiện chính phủ quốc gia. Các điều khoản này đã bị loại bỏ phần lớn khi thỏa thuận được sửa đổi thành CPTPP, và hiện tập trung vào việc bảo vệ người tiêu dùng hơn so với TPP ban đầu. Do đó, với tư cách thành viên của CPTPP sẽ không yêu cầu hạ thấp tiêu chuẩn cho người tiêu dùng trung bình ở Anh, mà sẽ mở ra con đường mới về cơ hội kinh tế. Trong khi Vương quốc Anh thực hiện phần lớn giao dịch thương mại với EU, thì khối liên minh, mặc dù là nền kinh tế mạnh, không phải là một nguồn tăng trưởng đáng kể. Ngược lại, vành đai Thái Bình Dương hiện là một trong những khu vực kinh tế phát triển nhanh nhất trên thế giới, với các bên ký kết CPTPP như Việt Nam, Mexico và Malaysia là một trong số các nhà xuất khẩu và nhập khẩu hàng đầu trong thương mại thế giới giữa các nền kinh tế đang phát triển.

Thật vậy, các đối tác xuất khẩu tăng trưởng nhanh nhất của Anh có xu hướng ở châu Á, tạo ra sự thay đổi tổng thể tập trung vào khu vực có khả năng kinh tế cao hơn nhiều người nghĩ. EU, vốn sẽ luôn là đối tác thương mại quan trọng và có giá trị đối với Vương quốc Anh, nhưng Anh cần đa dạng hóa quan hệ thương mại nếu rời khỏi Cộng đồng kinh tế châu Âu, để thúc đẩy các mối liên kết toàn cầu lớn hơn và tối đa hóa khả năng tiếp cận các thị trường tăng trưởng. Nếu Vương quốc Anh kiểm soát việc gia nhập CPTPP, họ sẽ thấy mình ở vị thế mạnh hơn để từ đó đàm phán các thỏa thuận thương mại với các quốc gia khác như Mỹ và Trung Quốc, đặc biệt CPTPP sẽ hỗ trợ rất nhiều trong việc tích hợp các mối liên kết thương mại với Australia, Canada và New Zealand. Điều này có thể được bổ sung bằng cách tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực ngoại giao, quốc phòng, di chuyển tự do và hợp tác địa chiến lược nói chung. Đáng chú ý, tư cách thành viên của CPTPP sẽ cho phép Vương quốc Anh tránh được những hạn chế nặng nề đối với đầu tư vào Canada, từ đó tạo điều kiện thuận lợi hơn cho liên kết thương mại và hội nhập kinh tế.

 

Nông sản và hải sản – thế mạnh xuất khẩu của Canada được cho sẽ “đổ bộ” vào Việt Nam trong năm tới (2020) khi việc xóa bỏ thuế quan đối với các ngành hàng này trong Hiệp định đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) có hiệu lực. Tuy nhiên, những sản phẩm này không có tính cạnh tranh với sản phẩm cùng ngành hàng của Việt Nam mà có tính tương hỗ.

Ngày 6/8, tại TP. Đà Nẵng, Đại sứ quán Canada tại Việt Nam đã phối hợp với Sở Công Thương thành phố tổ chức hội thảo “Nắm bắt cơ hội kinh doanh với Canada trong khuôn khổ Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP)”.

Ông Đinh Công Thanh - Ủy viên Thương mại Đại sứ quán Canada  tại Hà Nội cho biết,  Canada hiện là nền kinh tế lớn thứ 10 thế giới với GDP 2018 ước đạt 2.220 tỷ CAD (đôla Canada), là một trong những quốc gia có môi trường kinh doanh tốt nhất thế giới (đứng thứ 2). Trong quan hệ thương mại song phương với Việt Nam, kim ngạch thương mại 2 chiều giữa 2 quốc gia trong năm 2018 ước đạt 6,4 tỷ CAD. Trong đó, Việt Nam xuất khẩu sang Canada hơn 5,3 tỷ CAD với các mặt hàng chủ yếu là máy móc, điện tử, giày dép, dệt kim, dệt may, đồ gỗ nội thất và nhập khẩu từ Canada hơn 1 tỷ CAD với các mặt hàng cá hồi, lúa mì, tôm hùm, cá tuyết, trái cây ôn đới các loại….Từ năm 2015, Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Canada trong khối ASEAN.

Đặc biệt, có hiệu lực tại Việt Nam từ ngày 14/1/2019, CPTPP là hiệp định thương mại tự do đầu tiên và duy nhất Việt Nam và Canada cùng tham gia, mở ra nhiều cơ hội kinh doanh cho cả hai bên. Đặc biệt, đối với Canada cơ hội xuất khẩu các sản phẩm thế mạnh sang Việt Nam là rất lớn.

“Đây là FTA đầu tiên có cả Việt Nam – Canada, là sự thay đổi rất lớn trong việc tiếp cận và thay đổi môi trường kinh doanh. CPTPP cho phép doanh nghiệp được hưởng nhiều ưu đãi tiếp cận thị trường, tạo khung pháp lý chung cho các doanh nghiệp của các nước thành viên được tiếp cận thị trường chung một cách dễ dàng”, ông Thanh nói.

Theo ông Thanh, với việc điều chỉnh đối với chuỗi cung ứng sản xuất toàn cầu và uy tín ngày càng cao của Việt Nam với tư cách là một trung tâm sản xuất và xuất khẩu, ngày càng có nhiều cơ hội để Canada đưa các sản phẩm chất lượng cao của mình đến với người tiêu dùng Việt, nhất là khi các doanh nghiệp Canada được hưởng những ưu đãi đáng kể thông qua lộ trình cắt giảm thuế quan trong CPTPP.

Trong phần thông tin của mình, Đại sứ quán Canada đặc biệt lưu tâm đến nông sản và hải sản xuất từ Canada sang Việt Nam - lĩnh vực được hưởng lợi rất lớn từ CPTPP. Bởi thuế suất nhập khẩu của hầu hết các sản phẩm nông sản, hải sản của Canada vào Việt Nam đều sẽ được xóa bỏ vào năm 2020, hứa hẹn kim ngạch nhập khẩu các mặt hàng này của Canada vào Việt Nam sẽ tăng mạnh trong năm tới. Cụ thể, thuế suất nhập khẩu các mặt hàng như cherries, lúa mì, hải sản như bơ tuyết, hàu, cá hồi đã được xóa bỏ ngay khi CPTPP có hiệu lực tại Việt Nam (14/1 vừa qua); thuế suất của các mặt hàng như thịt bò các loại, đậu Hà Lan, đậu lăng khô, táo, toàn bộ các sản phẩm lâm nghiệp và sản phẩm giá trị gia tăng từ gỗ sẽ được xóa bỏ hoàn toàn vào năm 2020.

Mặc dù cả Việt Nam và Canada đều có thế mạnh về nông nghiệp, lâm nghiệp, tuy nhiên, theo ông Thanh các sản phẩm của lĩnh vực này giữa 2 quốc gia không mang tính cạnh tranh mà ngược lại có tính bổ trợ lẫn nhau.

Ngoài ra, CPTPP cũng cho phép xóa bỏ thuế suất đối với khoai tây chiên, mỹ phẩm (chưa áp dụng CPTPP là 30%) của Canada sang Việt Nam vào năm 2021; các sản phẩm khác của Canada đang phải chịu thuế nhập khẩu cao như máy móc công nghiệp (25%), hóa chất và nhựa (31%), kim loại và khoáng sản (40%) đều có lộ trình xóa bỏ thuế quan trước 2027.

“Với CPTPP, Canada nhìn thấy cơ hội trong hợp tác với Việt Nam trong các lĩnh vực như tham gia các gói thầu mua sắm Chính phủ; công nghệ thông tin và viễn thông (Canada có thế mạnh trong quản lý băng thông rộng, kiểm soát giao thông thông minh, IoT, an ninh mạng.., Việt Nam có lực lượng kỹ sư mạnh, có năng lực); Công nghệ sạch (Quản lý chất thải, nước thải, năng lượng sạch, hiệu quả trong sử dụng, quản lý năng lượng….); ngành hàng không vũ trụ; gỗ và sản phẩm lâm nghiệp (Việt Nam là quốc gia xuất khẩu đồ gỗ mỹ nghệ thứ 2 Châu Á, nhưng lại nhập khẩu nguyên liệu đầu vào; trong khi, Canada là quốc gia xuất khẩu lâm nghiệp lớn nhất thế giới); ngoài ra, 2 quốc gia còn có cơ hội hợp tác trong lĩnh vực Canada, giáo dục….”, ông Thanh chia sẻ.

Đại diện Đại sứ quán Canada cũng cho rằng CPTPP sẽ thúc đẩy doanh nghiệp tiếp cận thị trường, tạo tính khả đoán và minh bạch cho các nhà cung cấp dịch vụ và đầu tư cả hai bên, khuyến khích thúc đẩy thương mại điện tử thông qua các quy tắc về bảo mật thông tin cá nhân…

 

Các quốc gia Nam Á bỏ qua hội nhập kinh tế khu vực RCEP, CPTPP với nỗi lo riêng
Bangladesh, Pakistan và Sri Lanka thấy mình ở bên ngoài các sáng kiến ​​hội nhập kinh tế khu vực.
Từ Hiệp định toàn diện và tiến bộ về quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đến Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), khu vực châu Á-Thái Bình Dương cho thấy tầm quan trọng của mình với các hiệp định thương mại tự do siêu khu vực. Hiệp định CPTPP đã có hiệu lực vào tháng 12 năm 2018 bao trùm 11 quốc gia ở cả hai bên bờ Thái Bình Dương và đại diện cho khối kinh tế lớn thứ ba thế giới khi được ký kết. RCEP sau này vẫn đang được đàm phán và tập hợp 10 thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) cùng với Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Hàn Quốc, Úc và New Zealand và sẽ là khu vực thương mại tự do lớn nhất thế giới GDP.

Xa rời hội nhập khu vực và hướng tới Trung Quốc
Sự thiếu tham gia của Bangladesh, Pakistan và Sri Lanka trong xu hướng hội nhập kinh tế ở châu Á rộng lớn hơn phản ánh sự tham vọng chung của Nam Á đối với thương mại. Về lý thuyết, tám quốc gia trong khu vực là một phần của Khu vực mậu dịch tự do Nam Á (SAFTA), có hiệu lực vào năm 2006. Tuy nhiên, trên thực tế, thương mại nội địa đã bị đình trệ mặc dù có SAFTA, tiềm năng bị hạn chế bởi các bên liệt kê một danh sách rất dài các mặt hàng không phải chịu các nỗ lực tự do hóa thuế quan. Thay vì theo đuổi các hiệp định thương mại hoặc làm mới các thỏa thuận hiện có để tăng khả năng tiếp cận thị trường cho hàng xuất khẩu của họ và giảm chi phí nhập khẩu, cả ba nước đã tìm cách phát triển nền kinh tế theo những cách khác.
Đáng chú ý nhất, điều này có nghĩa là mở rộng quan hệ kinh tế với Trung Quốc. Cả ba quốc gia này đều là những nước ký kết Sáng kiến ​​vành đai và con đường Trung Quốc (BRI). Hơn 60 tỷ đô la tài trợ đã được dành cho Hành lang kinh tế Trung Quốc-Pakistan (CPEC), được coi là kế hoạch hàng đầu của sáng kiến. Trung Quốc đã trở thành nhà đầu tư lớn nhất ở Bangladesh và coi nước này là một người chơi thiết yếu trong việc kết nối Nam và Đông Nam Á. Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới cũng là nước nhập khẩu chính của Bangladesh và Pakistan trong khi mối quan hệ thương mại Sri Lanka với Trung Quốc đã phát triển nhanh chóng trong những năm gần đây. Trung Quốc đã vượt qua Ấn Độ với tư cách là đối tác nhập khẩu lớn nhất của Sri Lanka vào năm 2018, một dấu hiệu khác về ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc tại Nam Á.

Vấn đề nằm ở hội nhập khu vực
Pakistan, nền kinh tế lớn nhất trong nhóm, đã thâm hụt thương mại 30,9 tỷ đô la trong năm 2017, là một chỉ số cho sự khủng hoảng kinh tế lớn hơn. Tăng trưởng GDP đã giảm xuống còn 3,3% vào đầu năm nay - gần một nửa so với mục tiêu 6,2% đặt ra năm ngoái - và dự kiến ​​sẽ giảm xuống 2,4% vào năm 2020. Tiền trả nợ hiện chiếm 30% ngân sách liên bang. Tăng cường xuất khẩu và thu hút đầu tư không phải của Trung Quốc không phải là thuốc chữa bách bệnh nhưng có thể giúp giảm bớt tai ương kinh tế của Pakistan.
Câu hỏi về hội nhập kinh tế thậm chí còn cấp bách hơn đối với Bangladesh, vốn bị mất ưu đãi thương mại theo chương trình Hệ thống ưu đãi tổng quát (GSP) sau khi thoát khỏi quốc gia kém phát triển nhất (LDC) vào năm 2024. Bangladesh đã trải qua thành công kinh tế chưa từng có trong thập kỷ qua, phần lớn là do sự xuất hiện của ngành dệt may. Nếu các đối thủ Đông Nam Á trong lĩnh vực này thực hiện thành công việc cắt giảm thuế quan thông qua RCEP và CPTPP để tăng thị phần xuất khẩu, tăng trưởng của Bangladesh có thể phải đối mặt với những rào cản đáng kể phía trước.

Ở bên ngoài nhìn vào
Một phân tích sâu hơn về ngành dệt may - lĩnh vực xuất khẩu lớn nhất của cả ba nước - minh họa cho những vấn đề nằm ở phía trước. Lấy mã HS620342 (quần nam và quần dài nam, quần cotton, không dệt kim) làm ví dụ. Trong năm 2017, loại hàng hóa này là mặt hàng xuất khẩu phổ biến nhất của Bangladesh và Pakistan và là mặt hàng xuất khẩu lớn thứ sáu của Sri Lanka. Theo CPTPP, Úc và Canada sẽ loại bỏ thuế quan đối với sản phẩm sau bốn năm trong khi Nhật Bản sẽ loại bỏ thuế quan ngay lập tức. Trong năm 2017, các quốc gia CPTPP đã chiếm khoảng 10% lượng nhập khẩu toàn cầu của HS620342. Việt Nam, một thành viên CPTPP, chiếm 3,7% xuất khẩu toàn cầu của HS620342. Trong khi Bangladesh, Pakistan và Sri Lanka tiếp tục phải đối mặt với thuế quan thì quần cotton không dệt kim của Việt Nam sẽ sớm được hưởng điều kiện miễn thuế.

Câu chuyện là tương tự đối với các hàng hóa khác. HS621210 (quần áo nữ và các phụ kiện) là hàng xuất khẩu phổ biến thứ hai của Sri Lanka. Úc, Canada và Nhật Bản sẽ loại bỏ thuế quan đối với sản phẩm này ngay lập tức theo CPTPP. Các thành viên của Hiệp định thương mại đã nhập khẩu 14% tổng lượng xuất khẩu trong năm 2017. Thông qua CPTPP, Việt Nam, nhà xuất khẩu lớn thứ hai toàn cầu của HS621210, sẽ mở rộng vị trí dẫn đầu của mình vượt qua Bangladesh và Sri Lanka, nhà xuất khẩu lớn thứ ba và thứ tư của mặt hàng này trên toàn thế giới.
Khi RCEP hoàn thành, ba quốc gia Nam Á sẽ có quy mô lớn hơn chỉ Việt Nam và Malaysia để cạnh tranh với hàng hóa tương tự. Indonesia, Campuchia và Thái Lan đều sẽ tạo ra một mối đe dọa để khắc chế thị phần. Khi Việt Nam vừa đạt được thỏa thuận thương mại mới với Liên minh châu Âu thì các vấn đề của họ còn phức tạp hơn nữa. Chủ nghĩa bảo hộ có thể đang gia tăng ở phương Tây, nhưng hội nhập kinh tế khu vực đang trở thành hiện thực ở châu Á-Thái Bình Dương. Một định hướng hạn chế tham gia hội nhập kinh tế với khu vực và phần còn lại của thế giới sẽ cản trở triển vọng tăng trưởng của Bangladesh, Pakistan và Sri Lanka.

Hội nông dân chăn nuôi bò sữa Canada hoan nghênh thông báo của Chính phủ liên bang về CETA và CPTPP
Hội nông dân chăn nuôi bò sữa Canada (DFC) hoan nghênh thông báo ngày hôm nay của chính phủ liên bang về bồi thường cho các tác động tiêu cực từ các nhượng bộ tiếp cận thị trường theo hiệp định thương mại và kinh tế toàn diện (CETA) và hiệp định toàn diện và tiến bộ đối tác xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).
Số tiền 1,75 tỷ đô la sẽ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực của các thỏa thuận này đối với nông dân chăn nuôi bò sữa và hàng trăm ngàn người phụ thuộc vào lĩnh vực này để kiếm sống.

Thông báo của chính phủ phù hợp với các khuyến nghị của nhóm làm việc được thành lập sau khi ký kết thỏa thuận với Mỹ và Mexico. Thủ tướng Justin Trudeau đã hứa rằng các nhà sản xuất sữa sẽ được xác định mức bồi thường cần thiết để duy trì một ngành công nghiệp năng động bất chấp những nhượng bộ được đưa ra trong các cuộc đàm phán thương mại. Sự hợp tác giữa các nhà sản xuất, chế biến sữa và chính phủ như là một phần kế hoạch của nhóm làm việc để tính toán thiệt hại từ các thỏa thuận với Liên minh châu Âu và các nước xuyên Thái Bình Dương. Nhóm làm việc đề nghị bồi thường trực tiếp cho nông dân chăn nuôi bò sữa vì những tác động tiêu cực từ các thỏa thuận thương mại này.
Chủ tịch DFC Pierre Lampron cho biết: “không có nghi ngờ gì về việc thừa nhận một phần thị trường sữa nội địa của chúng tôi đã ảnh hưởng lớn đến sinh kế của các nhà sản xuất sữa. Thủ tướng Trudeau đã nhận ra điều này và cam kết giảm thiểu tác động này. Chúng tôi hoan nghênh thông báo hôm nay là một sự tiếp nối của cam kết này”.

Ba thỏa thuận, CETA, CPTPP và Hiệp định Canada - Mỹ - Mexico (CUSMA) đã mở ra cơ hội cho sữa nước ngoài. DFC ước tính rằng việc tiếp cận thị trường được cấp theo các thỏa thuận này sẽ gây nên khoản thiệt hại hàng năm tương đương với 8.4% sản lượng sữa của Canada. Tính thêm những nhượng bộ này vào quyền truy cập đã được cấp theo WTO, ước tính đến năm 2024, gần 20% nhu cầu trong nước đối với các sản phẩm sữa sẽ được đáp ứng bởi sữa nhập khẩu.
“Mặc dù chúng tôi rất biết ơn về thông báo hôm nay, chúng tôi không muốn nhượng bộ sản xuất sữa trong nước của chúng tôi thêm nữa. Thủ tướng Canada đã đưa ra một cam kết khác: sẽ không nhượng bộ thêm cho thị trường sữa trong nước của chúng tôi trong các cuộc đàm phán thương mại trong tương lai. Kỳ vọng của chúng tôi là Thủ tướng sẽ giữ đúng cam kết đó”, ông Lampron kết luận.

Trong cuộc điện đàm ngày 20/8 với Bộ trưởng Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản Hiroshige Seko, Bộ trưởng Thương mại quốc tế Anh Liz Truss đã bày tỏ sự quan tâm của Anh về việc tham gia Hiệp định Đối tác tiến bộ và toàn diện xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), đồng thời khẳng định nước này sẵn sàng nhanh chóng ký kết một hiệp định thương mại tự do (FTA) với Nhật Bản sau khi London rời Liên minh châu Âu (EU).

Bộ trưởng Truss, người mới nhậm chức hồi cuối tháng 7, đã bày tỏ ý định thăm Nhật Bản trước khi Anh rời EU để thảo luận về FTA song phương với Nhật Bản và CPTPP.

Trước đó, hồi giữa tháng 1/2019, ông Jeremy Hunt, người khi đó vẫn còn là Ngoại trưởng Anh, đã từng khẳng định London đang nghiên cứu khả năng tham gia CPTPP và ký kết một FTA với Nhật Bản sau khi nước này rời khỏi EU.

Theo phóng viên TTXVN tại Tokyo, Hiệp định Đối tác kinh tế Nhật Bản-EU đã có hiệu lực từ tháng 2/2019 và các quy định trong hiệp định này sẽ còn hiệu lực đối với các giao dịch giữa Anh và Nhật Bản chừng nào Anh vẫn còn là thành viên EU. Nếu Anh rời EU mà không có thỏa thuận nào, Anh sẽ phải thương lượng lại một hiệp định mới với Nhật Bản để tiếp tục có quan hệ đối tác thương mại suôn sẻ với Nhật Bản.

Trong thời gian gần đây, Chính phủ Nhật Bản đã nhiều lần kêu gọi Anh tránh rời khỏi EU mà không đạt được thỏa thuận nào do lo ngại điều này sẽ tác động nghiêm trọng tới các doanh nghiệp Nhật Bản.

Cùng ngày, Bộ Brexit của Anh tuyên bố, Anh sẽ rút các quan chức nước này khỏi hầu hết các cuộc họp của EU để họ có thể tập trung vào vấn đề Brexit, qua đó giảm hơn một nửa sự hiện diện tại các cuộc họp. Theo bộ trên, từ ngày 1/9 tới, các quan chức Anh sẽ chỉ tham dự những cuộc họp của EU mà Vương quốc Anh có lợi ích quốc gia quan trọng, như vấn đề an ninh./.

 

Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đang có hiệu lực thực thi với 7 thành viên đã phê chuẩn, bao gồm Australia, Canada, Nhật Bản, Mexico, New Zealand, Singapore và Việt Nam. Chỉ còn 4 thành viên là Brunei, Chile, Malaysia và Peru, vẫn đang trong quá trình phê chuẩn hiệp định.

Khi CPTPP được ký kết, Thái Lan đã bày tỏ sự quan tâm đến việc gia nhập khối thương mại tự do này. Kể từ đó, Bộ Thương mại Thái Lan đã tiến hành một nghiên cứu về tác động của CPTPP và tiếp tục tiến lên với ý định tham gia Hiệp định Thương mại tự do khu vực châu Á Thái Bình Dương.

Dường như việc tham gia CPTPP là không thể tránh khỏi. Ngay cả khi nước này bước vào cuộc tổng tuyển cử đầu tiên sau 5 năm vào tháng 3/2019, Phó Thủ tướng Thái Lan Somkid Jatusripitak khi đó đã khẳng định ý định của chính phủ về việc tìm kiếm tư cách thành viên CPTPP. Tuy nhiên, chỉ vài ngày trước cuộc bầu cử quốc gia, Chính phủ Thái Lan đã tạm hoãn đơn xin gia nhập CPTPP. Cho đến nay, quyết định về việc Thái Lan có tham gia CPTPP hay không sẽ thuộc về chính phủ mới, mà tới ngày 16/7 vừa qua, nội các mới của Thái Lan đã chính thức ra mắt.

Chính phủ mới của Thái Lan là liên minh của các đảng chính trị - mỗi đảng có lập trường chính trị và kinh tế khác nhau. Trong một môi trường như vậy, ý muốn của chính phủ khi tham gia một hiệp định thương mại tự do sẽ phần nào bị giảm bớt. Việc Thái Lan có tham gia CPTPP hay không cũng có thể phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài. Kể từ năm 2018, các quốc gia khác ngoài Thái Lan đã bày tỏ sự quan tâm đến CPTPP, bao gồm cả Hàn Quốc, nền kinh tế lớn thứ 11 thế giới, và Indonesia, nền kinh tế lớn thứ 16 thế giới. Nếu hai nước này tham gia CPTPP, tất cả các nền kinh tế lớn - ngoại trừ Trung Quốc – nằm ở phía châu Á của vành đai châu Á Thái Bình Dương sẽ là thành viên của khối thương mại khu vực này. Trong trường hợp như vậy, Chính phủ Thái Lan có thể tìm kiếm sự phù hợp hơn về mặt kinh tế để gia nhập CPTPP; Thái Lan muốn có quyền tiếp cận tương tự vào các thị trường Canada và Mexico do CPTPP mang lại như các đối tác ASEAN khác.

Hơn nữa, Mỹ vẫn bỏ ngỏ khả năng quay lại CPTPP và kể từ năm 2018, Vương quốc Anh cũng thể hiện sự quan tâm đến gia nhập CPTPP. Với sự không chắc chắn của Brexit, Chính phủ Anh đã công khai các tuyên bố về việc tham gia CPTPP như một biện pháp để phòng ngừa chống lại các tác động kinh tế bất lợi hậu Brexit. Mặc dù khả năng tham gia CPTPP của Vương quốc Anh có thể không cao, nhưng trục chính của mối quan tâm tại châu Á Thái Bình Dương của cả Mỹ và Anh đều nhấn mạnh tầm quan trọng về kinh tế và địa chính trị của khối thương mại châu Á Thái Bình Dương.

Các chuyên gia của Thái Lan cho rằng, nước này với vị trí chiến lược của mình ở Đông Nam Á, cần phải thực hiện tầm nhìn xa trong việc định vị kinh tế trong khu vực. Liệu cuối cùng có hợp lý để Thái Lan tham gia CPTPP hay không là một quyết định dựa trên cơ sở kinh tế và không phải là vấn đề chính trị.

Long Giang

Nguồn: Vitic/WTO/Bloomberg…