Thị trường EU là thị trường khó tính với những tiêu chuẩn nghiêm ngặt về chất lượng và an toàn thực phẩm lại ghi nhận bước cải thiện rõ rệt trong tỷ trọng nhập khẩu rau quả từ Việt Nam. Cụ thể, tỷ trọng xuất khẩu sang EU trong cơ cấu xuất khẩu rau quả của Việt Nam đạt 5,95% trong 9 tháng đầu năm 2025, tăng đáng kể so với mức 4,09% của cùng kỳ năm trước. Con số này không chỉ thể hiện nỗ lực mở rộng thị trường của doanh nghiệp Việt Nam mà còn cho thấy sự thích ứng ngày càng tốt với các yêu cầu khắt khe về truy xuất nguồn gốc, tiêu chuẩn môi trường và chứng nhận chất lượng mà EU đặt ra.
Trong cơ cấu các thị trường thành viên, Hà Lan tiếp tục là điểm đến lớn nhất, đóng vai trò cửa ngõ quan trọng đưa rau quả Việt Nam vào hệ thống phân phối rộng khắp châu Âu. Xuất khẩu sang Hà Lan trong tháng 9/2025 đạt 13,15 triệu USD, giảm 10,92% so với tháng trước nhưng vẫn tăng 139,36% so với cùng kỳ. Lũy kế 9 tháng đầu năm 2025, kim ngạch đạt 123,36 triệu USD, tăng 45,12% so với cùng kỳ và chiếm tới 33,81% tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả sang khối EVFTA. Tuy nhiên, tỷ trọng này đã giảm nhẹ so với mức 36,85% của năm trước, phần nào cho thấy xu hướng đa dạng hóa thị trường của các doanh nghiệp Việt Nam.
Đức là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai, với kim ngạch tháng 9/2025 đạt 6,11 triệu USD, giảm 24,31% so với tháng trước nhưng tăng mạnh 197,41% so với cùng kỳ. Trong 9 tháng 2025, xuất khẩu rau quả sang Đức đạt 61,18 triệu USD, tăng 39,62% so với cùng kỳ, chiếm 16,77% tổng kim ngạch sang EVFTA. Mặc dù tỷ trọng giảm so với năm trước (18,99%), tốc độ tăng trưởng vẫn cho thấy nhu cầu cao đối với rau quả Việt Nam, đặc biệt là các mặt hàng chế biến, sấy khô và sản phẩm hữu cơ.
Pháp đứng thứ ba, với kim ngạch xuất khẩu tháng 9/2025 đạt 4 triệu USD, giảm 10,27% so với tháng trước nhưng tăng 54,64% so với cùng kỳ. Lũy kế 9 tháng năm 2025, xuất khẩu sang Pháp đạt 42,45 triệu USD, tăng 39,74% so với cùng kỳ và chiếm 11,63% tổng kim ngạch sang EVFTA. Dù tỷ trọng thấp hơn so với mức 13,17% của năm trước, thị trường Pháp vẫn duy trì vai trò quan trọng nhờ nhu cầu cao đối với các sản phẩm nhiệt đới như xoài, thanh long, và chôm chôm, những mặt hàng có thế mạnh của Việt Nam.
Nhìn chung, xuất khẩu rau quả Việt Nam sang các nước thành viên EVFTA trong 9 tháng đầu năm 2025 duy trì đà tăng trưởng ấn tượng, cho thấy nỗ lực của doanh nghiệp trong việc nâng cao chất lượng, mở rộng vùng trồng đạt chuẩn, và đầu tư mạnh vào chế biến, bảo quản. Dù còn những thách thức về rào cản kỹ thuật, quy chuẩn an toàn thực phẩm và logistics, kết quả tăng trưởng cao cho thấy tiềm năng lớn của ngành rau quả Việt Nam tại thị trường EU trong thời gian tới...
Cơ cấu chủng loại mặt hàng rau quả xuất khẩu sang EU
Theo số liệu thống kê từ Hải quan Việt Nam, trong 9 tháng đầu năm 2025, cơ cấu chủng loại rau quả xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường EU đã có sự chuyển biến đáng chú ý, cho thấy xu hướng gia tăng tỷ trọng của nhóm hàng có giá trị gia tăng cao.
Đáng chú ý nhất là nhóm rau quả chế biến, lần đầu tiên trong năm nay vươn lên trở thành mặt hàng xuất khẩu chủ lực sang EU. Trong tháng 9/2025, kim ngạch xuất khẩu nhóm này đạt 19,72 triệu USD, tuy giảm 19,72% so với tháng trước nhưng vẫn tăng mạnh tới 187,97% so với cùng kỳ năm 2024. Tính chung 9 tháng đầu năm, xuất khẩu rau quả chế biến đạt 173,72 triệu USD, tăng tới 66,27% so với cùng kỳ và chiếm tỷ trọng 47,61% trong tổng kim ngạch rau quả xuất khẩu sang EU, cao hơn mức 45,29% của cùng kỳ năm trước. So với 8 tháng đầu năm, tỷ trọng nhóm này tăng và đã vượt qua nhóm quả và quả hạch để trở thành mặt hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất, cho thấy sự dịch chuyển từ xuất khẩu thô sang xuất khẩu sản phẩm qua chế biến sâu, phù hợp với định hướng nâng cao giá trị gia tăng trong xuất khẩu nông sản.
Ở vị trí thứ hai là nhóm quả và quả hạch, với kim ngạch tháng 9/2025 đạt 14,63 triệu USD, giảm 20,2% so với tháng trước nhưng vẫn tăng tới 94,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Lũy kế 9 tháng, nhóm này đạt 169,05 triệu USD, tăng 54,26% so với cùng kỳ và chiếm 46,33% tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả sang EU, tuy giảm nhẹ so với tỷ trọng 47,5% của cùng kỳ năm trước. Dù nhường vị trí dẫn đầu cho nhóm rau quả chế biến, nhóm quả và quả hạch vẫn duy trì vai trò quan trọng trong cơ cấu xuất khẩu, với tỷ trọng gần bằng tỷ trọng của nhóm mặt hàng rau quả chế biến, cho thấy lợi thế tự nhiên và năng lực sản xuất ngày càng được cải thiện của ngành trồng trọt Việt Nam.
Đứng thứ ba là nhóm rau củ, tuy quy mô nhỏ nhưng vẫn cho thấy dấu hiệu tăng trưởng tích cực. Trong tháng 9/2025, kim ngạch xuất khẩu rau củ đạt 1,38 triệu USD, giảm 16,33% so với tháng trước nhưng tăng 30,18% so với cùng kỳ. Lũy kế 9 tháng, xuất khẩu nhóm này đạt 12,58 triệu USD, tăng 6,33% so với cùng kỳ, chiếm tỷ trọng 3,45% trong tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả sang EU, thấp hơn mức 5,13% của năm trước. Dù tỷ trọng giảm, mức tăng trưởng nhẹ về giá trị cho thấy nhu cầu đối với rau củ Việt Nam tại EU vẫn duy trì ổn định, đặc biệt ở các sản phẩm đạt tiêu chuẩn hữu cơ và truy xuất nguồn gốc rõ ràng.
Nhìn chung, cơ cấu xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang EU trong 9 tháng năm 2025 cho thấy xu hướng tích cực, khi nhóm hàng chế biến tăng mạnh, đóng góp gần một nửa tổng kim ngạch. Sự thay đổi này không chỉ cho thấy sự chuyển dịch chiến lược của ngành rau quả Việt Nam hướng đến sản phẩm tinh chế, mà còn thể hiện sự thích ứng linh hoạt với yêu cầu ngày càng cao của thị trường EU về chất lượng, an toàn thực phẩm và phát triển bền vững.
Tổng cộng, hai nhóm rau quả chế biến và quả và quả hạch đã chiếm tới 93,94% tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang thị trường EU trong 9 tháng năm 2025, cho thấy cơ cấu xuất khẩu tập trung mạnh vào hai nhóm hàng chủ lực này. Tỷ trọng này cũng cho thấy rõ xu hướng ưu tiên của doanh nghiệp Việt Nam trong việc nâng cao giá trị sản phẩm thông qua chế biến sâu cũng như khai thác tối đa thế mạnh của các loại trái cây nhiệt đới, mặt hàng được người tiêu dùng châu Âu ưa chuộng.
Ngược lại, nhóm rau củ tươi lại chiếm tỷ trọng khá khiêm tốn, chỉ đạt 3,45%, do gặp phải nhiều rào cản kỹ thuật và tiêu chuẩn khắt khe của thị trường EU. Các yêu cầu nghiêm ngặt về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, truy xuất nguồn gốc, quy trình bảo quản, vận chuyển lạnh, cùng với thời gian vận chuyển dài đã làm giảm sức cạnh tranh của rau củ tươi Việt Nam so với các nguồn cung gần hơn như châu Âu, Bắc Phi hay Trung Đông. Ngoài ra, khả năng bảo quản sau thu hoạch còn hạn chế và chi phí logistics cao cũng khiến nhóm hàng này khó mở rộng thị phần tại thị trường EU, dẫn đến vị thế yếu hơn rõ rệt so với hai nhóm hàng chủ lực còn lại.
Dự báo
Trong thời gian tới, xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang thị trường EU được dự báo sẽ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng tích cực, nhờ sự kết hợp của nhiều yếu tố thuận lợi cả trong và ngoài nước. Trước hết, Hiệp định EVFTA vẫn là đòn bẩy giúp hàng rau quả Việt Nam gia tăng lợi thế cạnh tranh so với nhiều quốc gia ngoài khối có mức thuế cao hơn. Việc nhiều dòng thuế về 0% đã tạo điều kiện cho các mặt hàng chủ lực như thanh long, xoài, dứa, chuối, chanh leo, chôm chôm, sầu riêng và hạt điều của Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào các hệ thống phân phối lớn tại Đức, Hà Lan, Pháp và Bỉ, những trung tâm nhập khẩu, tái xuất quan trọng của khu vực.
Bên cạnh đó, xu hướng tiêu dùng xanh và lối sống lành mạnh tại châu Âu đang mở ra cơ hội lớn cho rau quả Việt Nam, đặc biệt là sản phẩm hữu cơ, chế biến sâu hoặc có chứng nhận bền vững. Nhiều doanh nghiệp trong nước đã bắt đầu đầu tư mạnh vào vùng trồng đạt chuẩn GlobalG.A.P, áp dụng công nghệ bảo quản lạnh và chế biến tiên tiến để kéo dài thời gian bảo quản và nâng cao giá trị gia tăng. Đây sẽ là nền tảng quan trọng để Việt Nam mở rộng thị phần, nhất là khi người tiêu dùng châu Âu ngày càng ưu tiên nguồn gốc rõ ràng, truy xuất minh bạch và tiêu chuẩn chất lượng cao.
T.Hường
Nguồn: Vitic