Bài thuyết trình và kỳ vọng của Nhóm LDC
Nhóm LDC đã trình bày một báo cáo cập nhật về kỳ vọng, tổng hợp các yêu cầu gửi đến các nước thành viên cấp ưu đãi liên quan đến quy tắc xuất xứ ưu đãi. Các nước thành viên bao gồm Campuchia, Senegal, Zambia, Gambia và Nepal đã trình bày thay mặt cho Nhóm, xác định những thông lệ tốt nhất về quy tắc xuất xứ ưu đãi trong các lĩnh vực như tỷ lệ phần trăm theo giá trị, thay đổi phân loại thuế quan, phương pháp tính toán, ký gửi trực tiếp, chứng minh xuất xứ và các điều khoản tổng hợp.
Nhóm LDC, với sự hỗ trợ của Cơ quan Thương mại và Phát triển Liên Hợp Quốc (UNCTAD), đã trình bày những phát hiện sơ bộ từ một nghiên cứu thực địa do Chính phủ Vương quốc Anh tài trợ về tình hình áp dụng điều khoản tổng hợp của các doanh nghiệp tại Châu Phi, bao gồm Mauritius, Kenya, Mozambique, Nam Phi và Ethiopia. Nghiên cứu kết hợp đánh giá pháp lý và chính sách, phân tích đầu vào-đầu ra, bảng câu hỏi và phỏng vấn cấp doanh nghiệp để xác định các trường hợp áp dụng điều khoản tổng hợp. Nghiên cứu đã xác định được các trường hợp thành công của việc áp dụng điều khoản tổng hợp nhưng cũng cho thấy những thách thức đáng kể bao gồm chi phí hậu cần cao, nhận thức hạn chế về các ưu đãi và điều khoản tổng hợp, điểm yếu về thể chế và thiếu minh bạch về luật pháp và quy định ở cấp quốc gia. Nhóm các nước kém phát triển nhất (LDC) đã đề xuất một văn bản sẽ được đưa vào tài liệu kết quả cho Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 14, dự kiến diễn ra vào tháng 3 năm 2026. Văn bản đề xuất sẽ tái khẳng định thông tin từ các quyết định của các bộ trưởng trước đây, ghi nhận công việc đã được thực hiện tại CRO và chỉ thị cho Ủy ban tăng cường công tác xác định và nếu có thể, thống nhất về các thông lệ tạo thuận lợi thương mại tốt nhất cho các quy tắc xuất xứ ưu đãi và các yêu cầu hành chính liên quan.
Một số thành viên cấp ưu đãi đã bày tỏ lo ngại về văn bản đề xuất, lưu ý rằng CRO đã tham gia vào các cuộc thảo luận nhằm cải thiện các quy tắc xuất xứ ưu đãi mà các thành viên cấp ưu đãi đã áp dụng cho các nước kém phát triển nhất (LDC). Chủ tịch Carol Tsang đề xuất tiếp tục tham gia thông qua các cuộc họp song phương.
Các sáng kiến và thông báo về minh bạch
Sáu thành viên đã nộp thông báo cập nhật về quy tắc xuất xứ: Hồng Kông, Trung Quốc; Việt Nam; Mexico; Albania; Nhật Bản; và New Zealand. Ban Thư ký WTO báo cáo rằng, tính đến đầu tháng 10 năm 2025, 58 thành viên đã thông báo áp dụng các quy tắc xuất xứ không ưu đãi trong khi 61 thành viên không áp dụng các quy tắc đó. Một số thông báo này cung cấp thông tin cập nhật và chuẩn hóa dựa trên mẫu do Chủ tịch CRO đề xuất vào năm 2024.
Cập nhật về các chương trình ưu đãi cho các nước kém phát triển nhất (LDC)
Các thành viên cấp ưu đãi đã báo cáo về những phát triển gần đây trong chương trình của họ dành cho các nước kém phát triển nhất (LDC). Vương quốc Anh đã vạch ra những cải cách toàn diện đối với Chương trình Thương mại dành cho các nước đang phát triển (DCTS), bao gồm việc thành lập một nhóm tích lũy khu vực mới tại Châu Phi gồm 50 quốc gia và tự do hóa các quy tắc đối với hàng may mặc. Úc, Canada, Nhật Bản và Trung Quốc cũng đã cung cấp thông tin cập nhật về các chương trình ưu đãi cho các nước kém phát triển nhất (LDC) và các phương pháp tiếp cận quy tắc xuất xứ. Những thay đổi này sẽ có hiệu lực vào năm tới.
Phiên họp thông tin về quy tắc xuất xứ không ưu đãi
Các nước thành viên đã tham gia phiên họp thông tin vào ngày 6/11/2025, tập trung vào các quy tắc xuất xứ không ưu đãi trong thương mại quốc tế. Phiên họp có các bài thuyết trình từ Ban Thư ký WTO về vai trò và việc sử dụng các quy tắc này, từ UNCTAD về những thách thức tuân thủ trong môi trường thương mại thế giới hiện nay và từ Phòng Thương mại Quốc tế về quan điểm kinh doanh liên quan đến các yêu cầu về xuất xứ không ưu đãi.
Chủ tịch Carol Tsang nhấn mạnh giá trị của việc tham gia với khu vực tư nhân trong các buổi thông tin này, lưu ý rằng các doanh nghiệp và nhà điều hành thương mại xử lý các quy tắc xuất xứ và giấy chứng nhận xuất xứ hàng ngày và có thể thông báo cho Ủy ban về các vấn đề và thiếu sót thực tế. Chủ tịch Carol Tsang đề xuất tổ chức thêm các buổi thông tin trong tương lai và mời các đoàn đại biểu đề xuất các chủ đề thảo luận.
Những bất ổn về thuế quan và quy tắc xuất xứ
Trung Quốc đã đưa ra một mục trong chương trình nghị sự về việc tăng cường tính minh bạch trong quy tắc xuất xứ trong bối cảnh bất ổn về thuế quan hiện nay. Nhấn mạnh rằng trong nền kinh tế toàn cầu liên kết ngày nay, việc điều chỉnh thuế quan thường xuyên tạo ra sự bất ổn đáng kể cho các doanh nghiệp, Trung Quốc đã đề xuất một số biện pháp nhằm tăng cường tính minh bạch.
Các cuộc họp tiếp theo
Các cuộc họp chính thức tiếp theo của ủy ban dự kiến diễn ra vào ngày 16-17 tháng 4 năm 2026 và ngày 7-8 tháng 10 năm 2026.
Bối cảnh
Quy tắc xuất xứ là tiêu chí cần thiết để xác định nguồn gốc quốc gia của một sản phẩm. Quy tắc xuất xứ rất quan trọng trong việc áp dụng thuế nhập khẩu cũng như các công cụ chính sách thương mại như thuế chống bán phá giá và thuế đối kháng, ghi nhãn xuất xứ và các biện pháp tự vệ.
Có sự khác biệt lớn trong thực tiễn của các chính phủ liên quan đến quy tắc xuất xứ. Hiệp định về Quy tắc Xuất xứ của WTO hướng tới việc hài hòa hóa lâu dài các quy tắc xuất xứ, ngoài các quy tắc xuất xứ liên quan đến việc cấp ưu đãi thuế quan, và để đảm bảo rằng các quy tắc đó không tự tạo ra những trở ngại không cần thiết cho thương mại. Hiệp định cũng quy định các nguyên tắc chuyển tiếp và một phụ lục của hiệp định nêu rõ tuyên bố chung liên quan đến việc áp dụng quy tắc xuất xứ đối với hàng hóa đủ điều kiện hưởng ưu đãi.

Nguồn: Vitic/ wto.org