AsemconnectVietnam - Giá lúa thế giới tháng 1/2025 diễn biến trái chiều ở các nước xuất khẩu lớn, trong khi giá lúa mì Nga, EU, Mỹ, Achentina tăng, giá lúa mì của Úc, Canada giảm so với tháng 12/2024.

Cụ thể, giá lúa mì Nga tăng 10 USD/tấn lên 239 USD/tấn và giá lúa mì EU tăng 3 USD/tấn lên 243 USD/tấn với các cuộc đấu thầu lớn từ Algeria và Ả Rập Xê Út hỗ trợ. Triển vọng sản lượng yếu hơn trong năm 2025/26 cùng với việc thắt chặt nguồn cung lúa mì trong nước đã hỗ trợ thêm cho giá báo giá của Nga. Giá lúa mì Mỹ tăng 4 USD/tấn do lo ngại về tình hình vụ mùa đông. Giá lúa mì Achentina tăng 3 USD/tấn khi vụ thu hoạch 2024/25 sắp hoàn tất. Trong khi đó, giá lúa mì Úc giảm 6 USD/tấn do nhu cầu yếu từ đối tác thương mại lớn là Trung Quốc và áp lực giá từ vụ thu hoạch đang diễn ra. Giá lúa mì Canada giảm 4 USD/tấn do tốc độ xuất khẩu chậm lại.
Đối với Mỹ, USDA dự báo trong niên vụ 2024/25, nguồn cung và nhu cầu sử dụng lúa mì trong nước tăng nhẹ, xuất khẩu không đổi và lượng dự trữ cuối vụ cao hơn. Nguồn cung tăng do lượng nhập khẩu tăng, tăng 5 triệu bushels lên 130 triệu bushels, tất cả đều là lúa mì Hard Red Spring.
Tiêu thụ lúa mì làm thức ăn chăn nuôi và cho các mục đích khác không đổi ở mức 120 triệu bushels. Lượng sử dụng làm hạt giống tăng 2 triệu bushels lên 64 triệu bushels, dựa trên báo cáo Hạt giống lúa mì và cải dầu mùa đông của NASS.
Lượng xuất khẩu không đổi ở mức 850 triệu giạ nhưng có những thay đổi bù trừ theo từng loại. Dự trữ cuối vụ 2024/25 tăng 3 triệu bushels lên 798 triệu bushels, tăng 15% so với năm ngoái. Giá lúa mì trung bình theo mùa giảm 0,05 USD/bushel xuống 5,55 USD/bushel.
Tại Úc, sản lượng lúa mì của Úc dự kiến tăng mạnh trong năm tiếp thị 2024/25 (tháng 10/2024-tháng 9/2025) tăng 4 triệu tấn, đạt 30 triệu tấn sau thời tiết thuận lợi ở Bờ Đông và mưa rào cải thiện trên khắp Tây Úc. Tuy nhiên, vẫn còn lo ngại về việc chất lượng giảm do lượng mưa lớn vào cuối tháng 11/2024 đã làm chậm vụ thu hoạch và ảnh hưởng đến chất lượng.
Vai trò của Úc trên thị trường lúa mì thức ăn chăn nuôi ở Châu Á sẽ cải thiện đáng kể, mặc dù vẫn có sự cạnh tranh khốc liệt từ ngô. Tuy nhiên, khả năng cạnh tranh của nước này trên thị trường lúa mì xay xát có thể sẽ bị hạn chế.
Ấn Độ đã vắng mặt trên thị trường lúa mì toàn cầu do lệnh cấm xuất khẩu và thuế nhập khẩu cao nhưng giá trong nước tăng đã giúp thị trường này đứng vững trong suốt cả năm. Trong năm tài chính 2023/24 (tháng 4/2023-tháng 3/2024), Ấn Độ đã thu hoạch được 113,2 triệu tấn lúa mì, tăng 2,4% so với cùng kỳ năm trước.
Mặc dù sản lượng dự kiến sẽ tăng trong năm marketing 2024/25, Ấn Độ có khả năng vẫn vắng mặt trên thị trường xuất khẩu toàn cầu vì chính phủ muốn kiềm chế giá trong nước tăng.
Nga, xuất khẩu lúa mì giảm 1 triệu tấn trong tháng 1/2025 xuống còn 46 triệu tấn. Vào ngày 20/12/2024, chính phủ đã công bố hạn ngạch xuất khẩu lúa mì là 10,6 triệu tấn trong giai đoạn từ ngày 15/2 đến ngày 30/6/2025 và không có hạn ngạch nào đối với ngô, lúa mạch và lúa mạch đen, so với 28 triệu tấn ngũ cốc của năm ngoái. Các hạn ngạch xuất khẩu này là một phần trong chiến lược của Nga nhằm kiểm soát chặt chẽ hơn đối với lĩnh vực nông nghiệp trong bối cảnh lo ngại về lạm phát trong nước. Hạn ngạch này sẽ thúc đẩy xuất khẩu của Nga chậm lại bắt đầu từ tháng 2/2025. Các nước nhập khẩu chính là Ai Cập, Thổ Nhĩ Kỳ, Bangladesh, Algeria và Ả Rập Xê Út phải tìm đến các nhà cung cấp lúa mì khác như Achentina, Úc và Liên minh châu Âu để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước.
Vụ lúa mì năm 2024/25 của Nga ước tính đạt 81,5 triệu tấn—giảm 10 triệu tấn so với năm trước. Nga cũng bước vào mùa vụ với lượng dự trữ đầu vụ ít hơn so với năm 2023/24, dẫn đến nguồn cung giảm 12% so với cùng kỳ năm trước. Mặc dù nguồn cung ít hơn, Nga vẫn xuất khẩu khối lượng kỷ lục trong nửa đầu năm tiếp thị.
Xuất khẩu lúa mì từ Nga có khả năng sẽ giảm mạnh trong nửa đầu năm 2025 do nguồn cung hạn chế vì vụ thu hoạch kém trong mùa này và các hạn chế chặt chẽ của chính phủ nhằm hạn chế xuất khẩu.
Vụ mùa lúa mì của Nga phải đối mặt với những thách thức về thời tiết như sương giá và hạn hán trong năm 2024, dẫn đến mất mùa và thu hoạch thấp hơn. Tổng sản lượng lúa mì của cả nước dự kiến đạt 81,6 triệu tấn trong năm marketing 2024/25, với 58,2 triệu tấn lúa mì vụ đông và 23,4 triệu tấn lúa mì vụ xuân, giảm mạnh so với mức 90,5 triệu tấn trong năm 2023/24. Do đó, để đảm bảo nguồn cung lúa mì cho thị trường trong nước và kiềm chế lạm phát trong nước, chính phủ Nga đã thực hiện các biện pháp chặt chẽ hơn để hạn chế xuất khẩu.
Về triển vọng lúa mì toàn cầu trong năm 2024/25, USDA dự báo nguồn cung tăng nhẹ, tiêu thụ thấp hơn, giao dịch giảm và tồn kho cuối kỳ cao hơn. Nguồn cung tăng 0,4 triệu tấn lên 1.060,7 triệu tấn do sản lượng cao hơn của Syria và Pakistan bù đắp hơn cho mức giảm của Uruguay.
Tiêu thụ toàn cầu giảm 0,6 triệu tấn xuống 801,9 triệu tấn, chủ yếu là do mức giảm của Thổ Nhĩ Kỳ được bù đắp một phần bởi mức tăng của Ukraine.
Thương mại thế giới giảm 1,7 triệu tấn xuống 212 triệu tấn do xuất khẩu của Nga và Ukraine giảm, xuất khẩu của Achentina tăng. Xuất khẩu của Nga dự báo là 46 triệu tấn, giảm 1 triệu tấn so với dự báo tháng trước và thấp hơn nhiều so với kỷ lục của năm ngoái là 55,5 triệu tấn. Nhập khẩu dự kiến giảm ở Thổ Nhĩ Kỳ và Trung Quốc, trong khi tăng ở Brazil.
Dự kiến tồn kho cuối kỳ toàn cầu năm 2024/25 tăng 0,9 triệu tấn lên 258,8 triệu tấn, chủ yếu là do dự trữ của Nga, Brazil, Nigeria và Ukraine tăng, ngược lại dự trữ giảm ở Thổ Nhĩ Kỳ, Trung Quốc và Indonesia.
Ai Cập, một trong những nước nhập khẩu lúa mì lớn nhất, dự kiến sẽ vẫn duy trì hoạt động mua bán lúa mì ở mức vừa phải trong những tháng tới. Ai Cập đã giảm tốc độ mua lúa mì của Nga trong vài tháng qua do nguồn cung ngũ cốc dư thừa trong bối cảnh dự trữ dồi dào và căng thẳng địa chính trị ở các nước láng giềng là những nước tiêu thụ chính bột mì như Sudan và Yemen.
Trong khi đó, tại Thổ Nhĩ Kỳ, chính phủ đã dừng nhập khẩu lúa mì từ ngày 21/6 đến ngày 15/10/2024. Sau đó, một hệ thống hạn ngạch đã được đưa ra. Tính đến ngày 23/12/2024, người mua được yêu cầu phải mua ít nhất 75% hoặc 100% lúa mì của họ từ các kho dự trữ do hội đồng ngũ cốc của chính phủ, TMO, quản lý. Những người lựa chọn 75% phải hoàn thành hạn ngạch này thông qua TMO trước khi nhập khẩu 25% còn lại từ các thị trường toàn cầu. Hệ thống này dự kiến sẽ có hiệu lực đến ngày 31/5/2025, trước vụ thu hoạch tại địa phương vào tháng 6.
Nhu cầu lúa mì của các nước Châu Á vẫn ở mức thấp trong hầu hết năm 2024, do Trung Quốc không có mặt trên thị trường toàn cầu. Trung Quốc quay trở lại thị trường vào tháng 10/2024, đặt mua lúa mì Úc và Canada cho quý đầu tiên năm 2025.
Sự trở lại của Trung Quốc cùng với việc giá lúa mì toàn cầu giảm đã khuyến khích người mua khu vực ở Châu Á cải thiện hoạt động mua hàng của họ và tạm thời từ bỏ chiến lược mua sắm chủ yếu là vừa đủ trong suốt phần lớn năm 2024.
Ngoài giá ngô cạnh tranh gây áp lực lên nhu cầu lúa mì thức ăn chăn nuôi ở hầu hết các nước Châu Á, kỳ vọng ngày càng tăng về sản lượng lúa mì thức ăn chăn nuôi lớn hơn dự kiến từ Úc cũng khiến một số người mua đứng ngoài cuộc với hy vọng giá rẻ hơn.
N.Nga
Nguồn: VITIC/USDA/Reuters/Spglobal