Vài tháng trước, Đại sứ EU tại Ấn Độ, ông Hervé Delphin đã đề xuất cả hai bên cần xem xét lại hoàn tất thỏa thuận. Tương tự như vậy, Bộ trưởng Thương mại và Công nghiệp Ấn Độ, ông Piyush Goyal đã chỉ ra rằng 'các yếu tố bên ngoài' đang gây tổn hại đến lợi ích của cả thương mại và kinh doanh, do đó làm chậm lại các cuộc đàm phán FTA.
Một trong những lý do chính dẫn đến sự chậm trễ này là nguyện vọng khác nhau của cả hai bên, theo báo cáo của Sáng kiến Nghiên cứu Thương mại Toàn cầu (GTRI) có trụ sở tại Delhi. "EU muốn xóa bỏ thuế quan đối với hơn 95% hàng xuất khẩu, bao gồm các sản phẩm nông nghiệp nhạy cảm và ô tô, trong khi Ấn Độ chỉ đồng ý mở cửa khoảng 90% thị trường và do dự trong việc giảm thuế đối với các sản phẩm nông nghiệp số lượng lớn", GTRI cho biết.
Thương mại Ấn Độ-EU
Với 75,9 tỷ đô la Mỹ, EU chiếm 17,4% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Ấn Độ trong năm tài chính 2023-24, trong khi nhập khẩu đạt 61,5 tỷ đô la Mỹ trong cùng kỳ, chiếm 9%. Khối thương mại này cũng là đối tác thương mại hàng hóa lớn nhất của Ấn Độ. Việc hoàn tất một thỏa thuận thương mại dự kiến sẽ tạo động lực mới cho mối quan hệ giữa Ấn Độ và EU trong bối cảnh bối cảnh địa chính trị thay đổi nhanh chóng - có thể là việc Vương quốc Anh rời khỏi khối EU, đa dạng hóa chuỗi cung ứng từ Trung Quốc và giờ đây là một chính quyền mới của Mỹ.
Các lợi ích địa phương khác nhau
Bên cạnh đó, quan điểm khác nhau về các vấn đề mới như tính bền vững, tiêu chuẩn lao động, quyền sở hữu trí tuệ (IPR) và bảo vệ dữ liệu đã làm tăng thêm sự phức tạp cho các cuộc đàm phán. Đây không phải là lần đầu tiên các cuộc đàm phán FTA Ấn Độ-EU gặp phải trở ngại, mặc dù cả hai bên đều mong muốn hoàn tất thỏa thuận. Hiệp định thương mại và đầu tư song phương rộng rãi giữa Ấn Độ và EU (BTIA) lần đầu tiên được đưa ra thảo luận cách đây 18 năm; tuy nhiên, sau 15 vòng thảo luận, các cuộc đàm phán đã bị đình trệ vào năm 2013. Vào thời điểm đó, bế tắc chủ yếu là do không thể thu hẹp bất đồng về các vấn đề quan trọng, bao gồm yêu cầu của Ấn Độ về chế độ thị thực tự do hơn cho các chuyên gia lành nghề và không sẵn sàng đàm phán các vấn đề mua sắm của chính phủ. Mặt khác, khối thương mại này đã thúc đẩy mạnh mẽ việc siết chặt quyền sở hữu trí tuệ và mong muốn để có quyền tiếp cận thị trường lớn hơn và cắt giảm thuế nhập khẩu lớn đối với ô tô và đồ uống có cồn, chủ yếu là rượu vang. Đã có một số nỗ lực khởi động lại các cuộc đàm phán sau cuộc tổng tuyển cử năm 2014 tại Ấn Độ, nhưng bất đồng liên quan đến hiệp ước đầu tư là rào cản lớn.
Một quan chức EU nói với Business Standard rằng vòng đàm phán FTA tiếp theo dự kiến diễn ra vào tuần ngày 10 tháng 3 năm 2025 tại Brussels. Vòng đàm phán cuối cùng, vòng đàm phán thứ chín trong loạt vòng đàm phán được tổ chức tại New Delhi vào ngày 23-27 tháng 9 năm 2024. “Cả hai bên cũng tiếp tục tham gia giữa các vòng đàm phán ở mọi cấp, bao gồm cả cấp bộ trưởng, để giải quyết các vấn đề khó khăn và đạt được tiến triển hướng tới một thỏa thuận thương mại cân bằng, đầy tham vọng, toàn diện và cùng có lợi”, vị quan chức này cho biết, với điều kiện giấu tên vì các cuộc đàm phán vẫn đang diễn ra.
Các vấn đề gây tranh cãi
Các quan chức Bộ Thương mại Ấn Độ cho biết một trong những rào cản lớn đối với các cuộc đàm phán là lập trường của khối thương mại EU về phát triển bền vững vì khối này sẽ thực hiện các quy định như cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), luật quy định về phá rừng và luật chuỗi cung ứng. Lợi ích của Ấn Độ có thể bị hạn chế vì những quy định này cuối cùng sẽ trở thành rào cản phi thương mại và gây tổn hại đến xuất khẩu của Ấn Độ, vào thời điểm cả hai bên đang cố gắng hoàn tất một FTA. Ấn Độ đang thúc đẩy một 'giai đoạn chuyển tiếp' trước khi tuân thủ các quy định này vì tin rằng điều quan trọng là phải ghi nhớ rằng các quốc gia nên được trao trách nhiệm theo tiềm năng tăng trưởng phù hợp với nguyên tắc của Liên hợp quốc (LHQ) về trách nhiệm chung nhưng khác biệt và năng lực tương ứng (CBDR-RC).
Ông Biswajit Dhar, một giáo sư danh dự tại Hội đồng Phát triển Xã hội Ấn Độ, cho biết có những biện pháp nội bộ EU như các tiêu chuẩn lao động và môi trường có thể là một điểm bế tắc trong tương lai. Ấn Độ cũng có thể chịu áp lực phải tăng cường luật sở hữu trí tuệ, đặc biệt là liên quan đến bằng sáng chế. Một vấn đề lớn khác là điều khoản giải quyết tranh chấp của Ấn Độ giữa nhà đầu tư và nhà nước theo Hiệp ước đầu tư song phương (BIT). Theo điều khoản hết hiệu lực của các biện pháp khắc phục tại địa phương thuộc, nhà đầu tư chỉ có thể đưa ra trọng tài quốc tế sau khi đã sử dụng hết mọi kênh pháp lý tại địa phương. Các nhà đầu tư tin rằng một điều khoản như vậy sẽ khiến quá trình giải quyết tranh chấp kéo dài hơn. "Ấn Độ sẽ giải quyết vấn đề này như thế nào hoặc sẽ thay đổi lập trường như thế nào vẫn là điều chưa thể biết được", ông Dhar nói.
Theo ông Pradeep S Mehta, Tổng thư ký Consumer Unity & Trust Society (CUTS International) có trụ sở tại Jaipur, ngay cả khi cả hai bên hiện đã hiểu rõ hơn về các lợi ích và sự nhạy cảm của nhau, thì các lập trường vẫn còn cách xa nhau, đặc biệt là về các quy tắc xuất xứ cụ thể của sản phẩm, các rào cản kỹ thuật đối với thương mại và quyền tiếp cận thị trường mua sắm của chính phủ.
“Đã có rất nhiều cuộc thảo luận về các yêu cầu phi thương mại của EU, bao gồm thương mại và phát triển bền vững nhưng các yêu cầu tiếp cận thị trường cốt lõi của EU cũng rất tham vọng. Những gì EU mong muốn là các cam kết có ý nghĩa về mặt thương mại từ Ấn Độ sẽ chuyển thành việc thực hiện tự do hóa đáng kể”, ông Mehta cho biết.

Nguồn: Vitic/ www.business-standard.com