Phát biểu với tư cách là Chủ tịch TNC, Tổng Giám đốc Okonjo-Iweala lưu ý đến sự ủng hộ mạnh mẽ mà các nhà lãnh đạo thế giới dành cho WTO và hệ thống thương mại đa phương trong các cuộc họp gần đây. Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo này "mong đợi chúng tôi mang lại kết quả chứ không phải bế tắc".
"Chúng ta không nên lãng phí nguồn vốn chính trị này rất ủng hộ chúng ta bằng cách cho thấy rằng chúng ta không thể tận dụng được sự ủng hộ quý giá này. Chúng ta phải mang lại kết quả cho người dân và cho các nhà lãnh đạo đã cử chúng ta đến đây để thực hiện công việc", Tổng Giám đốc Okonjo-Iweala cho biết, khi các thành viên tiếp tục đàm phán, điều cần thiết là chúng ta phải áp dụng một cách tiếp cận mới — cả về bản chất, quy trình và thái độ. Chúng ta phải tập trung vào việc đưa ra kết quả ở bất cứ đâu và bất cứ khi nào có thể. Đàm phán trong những năm 2020 đòi hỏi một cách tiếp cận năng động hơn, mỗi lĩnh vực được xem xét theo giá trị riêng, cho phép chúng ta đạt được tiến bộ trên mọi phương diện".
Báo cáo từ các Chủ tọa đàm phán
Các thành viên đã nhận được thông tin cập nhật từ các Chủ tọa đàm phán WTO đang diễn ra về trợ cấp thủy sản, nông nghiệp, thương mại và phát triển, việc thành lập một hệ thống thông báo và đăng ký đa phương về chỉ dẫn địa lý cho rượu vang và rượu mạnh, cũng như thương mại và môi trường.
Báo cáo với tư cách là Chủ tịch các cuộc đàm phán trợ cấp thủy sản, Đại sứ Einar Gunnarsson (Iceland) cho biết mặc dù đã nỗ lực hết sức trong những tháng gần đây để hoàn tất thỏa thuận "làn sóng thứ hai" về trợ cấp thủy sản vào cuối năm, các cuộc đàm phán đã đi vào bế tắc.
Đại sứ Gunnarsson lưu ý rằng vào ngày 29 tháng 11 năm 2024, một văn bản sửa đổi về Các điều khoản bổ sung về trợ cấp nghề cá (TN/RL/W/285) đã được lưu hành để tạo điều kiện thuận lợi cho việc kết thúc đàm phán tại cuộc họp Đại hội đồng sắp tới vào ngày 16-17 tháng 1 năm 2025.
Mặc dù nhiều nước lưu ý rằng dự thảo văn bản không giải quyết đầy đủ mọi lợi ích và nhu cầu nhưng thừa nhận rằng đó là sản phẩm của nhiều năm đàm phán trong đó mọi lập trường của các thành viên đều đã được thử nghiệm và kiểm tra. Do đó, họ coi tài liệu này với một số điều chỉnh và sửa đổi cuối cùng là cho phép chúng tôi đưa các cuộc đàm phán đến hồi kết. Tuy nhiên, đối với ít nhất hai thành viên, tài liệu W/285 vẫn còn kém xa so với kết quả có thể chấp nhận được và không cân bằng một cách phù hợp", Đại sứ Gunnarsson nói thêm. "Vì vậy, tóm lại, ngoại trừ bất kỳ giải pháp nào vào phút chót, đối với tôi, có vẻ như các cuộc đàm phán đã đi vào bế tắc mặc dù hầu hết các thành viên đều có thể ủng hộ văn bản hiện tại làm cơ sở để kết thúc".
Báo cáo với tư cách là Chủ tịch các cuộc đàm phán về nông nghiệp, Đại sứ Alparslan Acarsoy (Thổ Nhĩ Kỳ) đã đưa ra một tuyên bố bằng văn bản lưu ý rằng các cuộc thảo luận gần đây tập trung vào quy trình, đặc biệt là liệu một quy trình do người điều phối dẫn dắt có nên đi kèm với sự tham gia của các thành viên về các vấn đề quan tâm hay không. Mặc dù đã nỗ lực tìm ra sự thỏa hiệp, các thành viên vẫn chưa thể thống nhất về một cách thức tiến hành.
"Theo quan điểm của tôi, xét đến các cuộc thảo luận trong những tuần gần đây, bao gồm cả tại CoA-SS gần đây nhất, chúng ta nên thể hiện tính thực dụng và không dành quá nhiều thời gian cho quá trình tiến triển, mà thay vào đó hãy tiến lên và cam kết tham gia thực chất vào đầu năm 2025", Đại sứ Alparslan Acarsoy nói với các thành viên.
Đại sứ Acarsoy hoan nghênh những nỗ lực của Nhóm châu Phi và Nhóm thành viên Cairns trong việc hợp tác và cố gắng xây dựng một gói toàn diện các phương thức cải cách nông nghiệp. Đối với tôi, những nỗ lực này "là một mô hình về những gì các thành viên nên làm. Thật không may, những nỗ lực lặp lại một quy trình tương tự về các chủ đề khác cho đến nay vẫn chưa thành công", ông Acarsoy cho biết.
Báo cáo với tư cách là Chủ tịch các cuộc đàm phán về thương mại và phát triển, Đại sứ Kadra Hassan (Djibouti) lưu ý rằng công việc lien quan đến Tuyên bố Bộ trưởng MC13 về chế độ đối xử đặc biệt và khác biệt theo các Hiệp định về Biện pháp vệ sinh và kiểm dịch động thực vật và Rào cản kỹ thuật đối với thương mại đang tiếp tục được thực hiện. Các thành viên cũng tiếp tục tham gia vào các đề xuất từ nhóm G90 gồm các thành viên là các nước đang phát triển và kém phát triển nhất (LDC) liên quan đến chế độ đối xử đặc biệt và khác biệt theo các thỏa thuận khác nhau của WTO.
Năm 2025 "sẽ là năm then chốt để tiếp tục đạt được tiến triển trong công việc này" và "sẽ đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuẩn bị của chúng tôi cho MC14 để có thể đưa ra các khuyến nghị để các Bộ trưởng xem xét", Đại sứ Hassan cho biết.
Đại sứ Alfredo Suescum (Panama), Chủ tịch đàm phán về sổ đăng ký đa phương đối với rượu vang và rượu mạnh, lưu ý rằng các cuộc đàm phán thực chất đã không diễn ra về vấn đề này trong hơn một thập kỷ và tại cuộc họp gần đây nhất về vấn đề này vào tháng 9 năm 2024, không có đóng góp cụ thể hoặc lộ trình tiến triển nào được các thành viên đưa ra.
Đại sứ Eunice M. Tembo Luambia (Zambia), Chủ tịch đàm phán về thương mại và môi trường, cũng lưu ý rằng các phái đoàn miễn cưỡng tham gia trong cuộc họp không chính thức đầu tiên của bà với các thành viên với tư cách là Chủ tịch.
Sau đó, khoảng 30 phái đoàn đã lên tiếng, một số phát biểu thay mặt cho các nhóm thành viên, để bình luận về báo cáo của Tổng Giám đốc và báo cáo của các Chủ tịch đàm phán.
Trong bài phát biểu kết thúc, Chủ tịch Hội đồng chung, Đại sứ Petter Ølberg (Na Uy), cho biết tình trạng bế tắc về trợ cấp thủy sản và nông nghiệp khá khác nhau. Về vấn đề trước đây, 95% thành viên đã sẵn sàng chấp nhận bản dự thảo văn bản mới nhất trong khi về vấn đề nông nghiệp, các thành viên thậm chí còn không thể thống nhất về một quy trình.
Ông Petter Ølberg thúc giục các thành viên tận hưởng kỳ nghỉ đông sắp tới vì khi trở lại, có thể sẽ bị kéo ra khỏi vùng an toàn. "Chúng ta phải làm mọi thứ khác đi, chúng ta không thể tiếp tục như thế này. Chúng ta cần một cách tiếp cận mới nào đó".
Trong bài phát biểu kết luận, Tổng Giám đốc Okonjo-Iweala nhấn mạnh rằng các thành viên "đã đi một chặng đường dài" trong đợt đàm phán thứ hai về trợ cấp nghề cá. Trong khi thừa nhận rằng phần lớn các thành viên muốn thúc đẩy kết luận vào cuộc họp Đại hội đồng lần này, Tổng Giám đốc Okonjo-Iweala đề xuất rằng những thành viên vẫn còn do dự về văn bản dự thảo nên được dành thêm thời gian để xem xét vấn đề này và được lắng nghe.
Về nông nghiệp, Tổng Giám đốc Okonjo-Iweala cho biết "mọi người không muốn đàm phán về quy trình" và đề xuất rằng Chủ tịch các cuộc đàm phán nên xem xét liệu một cách tiếp cận kết hợp được đề xuất - dung hòa các quan điểm khác nhau, thừa nhận các ưu tiên của các thành viên trong khi không ngăn chặn các kết quả trong tương lai - có phải là một cách để thúc đẩy các cuộc đàm phán tiến triển hay không.

Nguồn: Vitic/ wto.org