AsemconnectVietnam - Thổ Nhĩ Kỳ, nước xuất khẩu bột mì hàng đầu thế giới, đã ban hành lệnh hạn chế nhập khẩu bắt đầu từ tháng 6/2024, hạn chế xuất khẩu bột mì trong năm 2024/25.

Trong khi đó, Ai Cập đã tăng công suất xay xát và mở rộng xuất khẩu bột mì sang các thị trường Châu Phi và Trung Đông, tạo thêm áp lực cạnh tranh cho thị phần bột mì của Thổ Nhĩ Kỳ.
Thổ Nhĩ Kỳ đã cấm nhập khẩu lúa mì từ ngày 21/6 đến ngày 15/10/2024, yêu cầu các nhà máy phải rút bớt hàng tồn kho và sử dụng ngũ cốc trong nước để sản xuất bột mì tái xuất khẩu. Trước lệnh cấm, Chế độ chế biến trong nước của Thổ Nhĩ Kỳ cho phép các nhà máy nhập khẩu ngũ cốc lúa mì miễn thuế nếu được sử dụng để sản xuất bột mì tái xuất khẩu, một miễn trừ có điều kiện đối với mức thuế nhập khẩu lúa mì 45%. Tuy nhiên, trong thời gian cấm nhập khẩu, giá lúa mì trong nước của Thổ Nhĩ Kỳ đã giao dịch cao hơn gần 80 USD/tấn so với lúa mì nhập khẩu. Do đó, các nhà máy chuyên xuất khẩu bột mì chờ nhập khẩu trở lại thay vì chuyển sang mua ngũ cốc trong nước. Sau khi lệnh cấm hết hạn, Hội đồng Ngũ cốc Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu cho phép các nhà máy nhập khẩu 15% nhu cầu lúa mì của họ nếu 85% còn lại được cung cấp trong nước. Dự đoán chính sách này sẽ tiếp tục cho đến hết năm dương lịch 2024. Các chính sách hạn chế của Thổ Nhĩ Kỳ đã thúc đẩy xuất khẩu bột mì giảm mạnh cho đến nay trong năm 2024/25—giảm 41% trong 3 tháng đầu năm thương mại so với cùng kỳ năm ngoái.
Thổ Nhĩ Kỳ chủ yếu vận chuyển bột mì đến các thị trường ở Châu Phi, Trung Đông và Tây Bán cầu, nơi các ngành xay xát trong nước của các quốc gia không thể đáp ứng nhu cầu tiêu dùng. Iraq là nước mua bột mì Thổ Nhĩ Kỳ hàng đầu, chiếm 40% lượng bột mì xuất khẩu của Thổ Nhĩ Kỳ trong 5 năm qua, mặc dù Iraq được dự báo sẽ nhập khẩu ít hơn vào năm 2024/25 do vụ mùa bội thu. Các thị trường hàng đầu khác bao gồm Syria, Yemen, Venezuela, Somalia và Djibouti.
Trong khi đó, Ai Cập đang nổi lên là nhà cung cấp bột mì hàng đầu cho các thị trường Châu Phi và Trung Đông. Năm 2022, Ai Cập đã ban hành lệnh cấm xuất khẩu bột mì trong 3 tháng để bảo toàn nguồn cung lương thực trong nước trong bối cảnh nguồn cung bị ảnh hưởng bởi cuộc chiến ở Ukraine. Sau khi lệnh cấm xuất khẩu hết hạn, xuất khẩu bột mì của Ai Cập đã được nối lại và mở rộng đáng kể sang quốc gia láng giềng Sudan, nơi ngành xay xát trong nước bị ảnh hưởng bởi cuộc nội chiến. Năm 2023/24, xuất khẩu bột mì của Ai Cập đạt mức kỷ lục 1,5 triệu tấn, gần gấp ba lần mức trung bình 5 năm. Dữ liệu xuất khẩu của Ai Cập cho thấy Sudan là điểm đến hàng đầu - chiếm gần 60% lượng bột mì xuất khẩu của Ai Cập - tiếp theo là Eritrea, Somalia, Yemen và Djibouti.
Việc xuất khẩu bột mì của Ai Cập tăng tạo thêm sự cạnh tranh cho bột mì Thổ Nhĩ Kỳ ở Châu Phi và Trung Đông. Tính đến thời điểm hiện tại trong năm nay, xuất khẩu bột mì của Thổ Nhĩ Kỳ sang Djibouti, Somalia, Yemen, Sudan và Eritrea đang giảm đáng kể—tất cả đều là những thị trường hàng đầu của bột mì Ai Cập. Do nhu cầu về bột mì vẫn mạnh, đặc biệt là từ Sudan, nhiều nhà máy Ai Cập đang chuẩn bị cho một năm xuất khẩu bột mì mạnh nữa. Tổng lượng lúa mì xuất khẩu của Ai Cập dự kiến đạt mức kỷ lục 2 triệu tấn trong năm 2024/25, tăng 150.000 tấn so với năm trước.
Trong khi đó, Thổ Nhĩ Kỳ dự kiến vẫn là nước xuất khẩu bột mì hàng đầu trong năm 2024/25, bất chấp sự cạnh tranh gia tăng và các hạn chế nhập khẩu. Tổng lượng lúa mì xuất khẩu của Thổ Nhĩ Kỳ trong năm 2024/25 dự kiến đạt 7,5 triệu tấn, giảm gần 2,5 triệu tấn so với năm trước, trong đó bột mì có khả năng chiếm phần lớn trong tổng lượng này.
N.Nga
Nguồn: VITIC/USDA