Với việc các thành viên WTO không thể thống nhất về cách thức tiến hành các cuộc đàm phán kéo dài về nông nghiệp tại Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 13 của tổ chức này (MC13) vào tháng 2 năm 2024 tại Abu Dhabi, các quan chức thương mại đã thảo luận không chính thức các lựa chọn để khởi động lại các cuộc đàm phán.
Báo cáo về các cuộc tham vấn gần đây với các thành viên, Chủ tịch Alparslan Acarsoy kết luận rằng công việc trong tương lai sẽ được định hình bởi kết quả của các cuộc thảo luận do Brazil dẫn đầu xung quanh Quyết định của Đại hội đồng (WT/GC/W/931) và các cuộc thảo luận về một đề xuất riêng (JOB/AG/260) của Nhóm Châu Phi.
Kể từ tháng 4 năm 2024, Brazil đã đi đầu trong một quá trình không chính thức nhằm thu hút sự ủng hộ cho lộ trình sẽ được thông qua tại cuộc họp của Đại hội đồng dự kiến diễn ra vào ngày 22-23 tháng 7 năm 2024. Vào ngày 1 tháng 7 năm 2024, Nhóm Châu Phi đã lưu hành một đề xuất nêu rõ lập trường về các cuộc đàm phán về nông nghiệp.
Chủ tịch Alparslan Acarsoy cũng bày tỏ quan điểm rằng "cần có công tác sơ bộ chuyên sâu giữa các nhóm thành viên khác nhau" để đảm bảo các cuộc thảo luận có hiệu quả nhằm thu hẹp khoảng cách và xác định các lĩnh vực có khả năng hội tụ. Ông Alparslan Acarsoy khuyến khích các thành viên đưa ra những ý tưởng và đề xuất mới để thúc đẩy các cuộc thảo luận có ý nghĩa.
Tiếp theo lời kêu gọi của các nước Cotton-4 (Benin, Burkina Faso, Chad và Mali), Chủ tịch Alparslan Acarsoy cũng bày tỏ sự sẵn sàng tiếp tục các cuộc đàm phán về cải cách ngành bông sau kỳ nghỉ hè, theo định dạng “Quad-Plus”. Định dạng này quy tụ các nước Tây Phi đã ủng hộ cải cách — các nước Cotton-4 — cùng với các bên tham gia chính khác, bao gồm Úc, Brazil, Trung Quốc, Liên minh châu Âu, Ấn Độ, Pakistan và Mỹ.
Tại cuộc họp, Nhóm Châu Phi đã trình bày bản đệ trình, nêu bật các ưu tiên của Nhóm đối với các cuộc đàm phán. Nhóm đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì sự linh hoạt để các quốc gia dễ bị tổn thương có thể tăng cường an ninh lương thực và sinh kế, đồng thời duy trì chế độ đối xử đặc biệt cho các thành viên đang phát triển.
Các thành viên đã cung cấp phản hồi sơ bộ về bài báo của Nhóm Châu Phi. Nhiều đại biểu hoan nghênh đóng góp này, một số người nhấn mạnh đến nhu cầu tìm ra tiếng nói chung giữa đề xuất này và đề xuất của Brazil vì họ cũng ủng hộ quá trình của Đại hội đồng do Brazil dẫn đầu. Một số thành viên cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hướng tới một kết quả cân bằng vào tháng 7/2024 mà không ảnh hưởng đến kết quả đàm phán trong tương lai. Brazil đã phác thảo cam kết của mình với Nhóm Châu Phi để đưa các yếu tố chính trong bản đệ trình mới của nhóm này vào lộ trình đề xuất cho các cuộc đàm phán.
Úc thông báo với các đại biểu rằng, kể từ tháng 4/2024, nhiều công việc quan trọng đã được tiến hành thông qua các cuộc thảo luận hàng tuần không chính thức giữa Nhóm Cairns gồm các nước xuất khẩu nông sản và Nhóm Châu Phi. Brazil cho biết thêm rằng, trong các cuộc thảo luận này, các quan chức thương mại đã đi sâu vào các chi tiết kỹ thuật, bao gồm các chi tiết liên quan đến công thức giảm trợ cấp; giới hạn hỗ trợ cho từng sản phẩm cụ thể; chương trình “hộp xanh” (được coi là không gây ra sự bóp méo thương mại nhiều hơn mức tối thiểu theo các quy tắc hiện hành); và việc mua thực phẩm theo giá do chính quyền quản lý theo các chương trình dự trữ công cộng của các nước đang phát triển.
Giải quyết những thách thức mới: Hội thảo về nông nghiệp
Chủ tịch Alparslan Acarsoy đã lắng nghe những điểm chính mà các thành viên rút ra được từ hội thảo được tổ chức vào các ngày 2-3 tháng 7 năm 2024, trong đó khám phá những thách thức mới liên quan đến tính bền vững, an ninh lương thực và giảm nghèo, cũng như những hướng đi mới tiềm năng cho các cuộc đàm phán đang diễn ra về các quy tắc thương mại nông nghiệp tại WTO.
Các thành viên hoan nghênh hội thảo sâu sắc, giàu dữ liệu và rất hấp dẫn do Ban thư ký WTO tổ chức. Nhiều đại biểu cho rằng sự kiện này đã mang lại nguồn tư liệu hữu ích để suy nghĩ và sẽ hữu ích nếu tiếp tục các cuộc thảo luận như thế này trong tương lai.
“Cuộc thảo luận đã khẳng định rằng tất cả các thành viên đều cam kết cập nhật hệ thống thương mại đa phương để có thể đảm bảo an ninh lương thực theo cách bền vững cho tất cả mọi người, hiện tại và trong tương lai, có tính đến các khía cạnh kinh tế, xã hội và môi trường”, Chủ tịch Alparslan Acarsoy cho biết. “Thách thức hiện nay là biến những mục tiêu chung này thành các nguyên tắc”.
Các cuộc đàm phán về nông nghiệp của WTO bao gồm nhiều chủ đề khác nhau, bao gồm hỗ trợ trong nước, tiếp cận thị trường, cạnh tranh xuất khẩu, hạn chế xuất khẩu, bông, dự trữ công cộng cho mục đích an ninh lương thực, cơ chế bảo hộ đặc biệt và vấn đề xuyên suốt về tính minh bạch.

Nguồn: Vitic/ wto.org