Báo cáo trích dẫn rằng việc áp dụng năng lượng sạch đang tăng mạnh, với các nguồn năng lượng như gió, mặt trời, thủy điện, hydro và năng lượng hạt nhân hiện đang tạo ra gần 40% điện năng toàn cầu. Tỷ lệ này dự kiến sẽ tăng với tốc độ nhanh hơn khi chi phí cho các công nghệ này giảm và các nền kinh tế tăng cường hành động để đạt được mục tiêu phát thải khí nhà kính ròng bằng 0. Báo cáo lưu ý rằng quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch này tạo ra cơ hội cho các nền kinh tế đang phát triển và các nước kém phát triển nhất (LDC) mở rộng khối lượng thương mại và đạt được các mục tiêu đa dạng hóa xuất khẩu.
Báo cáo cũng nhấn mạnh rằng Viện trợ cho thương mại đã hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng sạch. Khoảng 60 tỷ đô la Mỹ tương đương 30% trong tổng số các cam kết Viện trợ cho thương mại với các mục tiêu về khí hậu trong giai đoạn 2011-2021, đã được chuyển vào lĩnh vực năng lượng nhưng con số này vẫn chưa đủ. Các nền kinh tế đang phát triển và LDC hiện nhận được chưa đến 1/5 đầu tư năng lượng sạch toàn cầu, cản trở khả năng tận dụng đầy đủ các cơ hội thương mại và hiện thực hóa tham vọng đóng góp do quốc gia tự quyết định.
Báo cáo xác định ba phân khúc chính của chuỗi giá trị năng lượng sạch mà các nền kinh tế đang phát triển có thể hội nhập đầy đủ hơn vào thương mại toàn cầu: khoáng sản và kim loại, sản xuất máy móc và thiết bị, và dịch vụ. Báo cáo cũng xem xét các cơ hội phát triển liên quan đến tín dụng carbon và những lợi ích có thể có của việc sử dụng các hệ thống thu giữ và lưu trữ carbon để giảm cường độ carbon của các giỏ xuất khẩu hiện có.
Trong bối cảnh khoáng sản và kim loại, nhiều hỗ trợ hơn có thể giúp các nền kinh tế đang phát triển và LDC có nguồn tài nguyên đáng kể (ví dụ, trong các khoáng sản quan trọng) thu hút đầu tư vào các cơ sở khai thác an toàn và bền vững. Ngoài ra, sản xuất thiết bị năng lượng sạch dự kiến sẽ vượt quá 1,000 tỷ USD vào năm 2050. Điều này tạo ra cơ hội cho các nền kinh tế này trở thành trung tâm trong chuỗi giá trị sản xuất. Các hoạt động của ngành dịch vụ đang phát triển liên quan đến sản xuất năng lượng sạch cũng có thể thúc đẩy triển vọng thương mại xuyên biên giới, tạo ra các cơ hội tăng trưởng và giúp tạo việc làm.
Báo cáo xem xét các cơ hội cụ thể trong năm chuỗi giá trị năng lượng sạch: gió, quang điện mặt trời (PV), hydro xanh, thủy điện và năng lượng hạt nhân. Báo cáo cung cấp các ví dụ và nghiên cứu điển hình về cách Aid for Trade đang giúp các nền kinh tế đang phát triển nhận ra các cơ hội trong từng lĩnh vực và cách thức có thể giải quyết một số thách thức cản trở sự tham gia lớn hơn vào chuỗi giá trị.
Báo cáo cũng khuyến nghị liên kết chặt chẽ hơn Aid for Trade với các cơ hội năng lượng sạch. Bằng cách huy động các nguồn tài chính cần thiết, xây dựng năng lực thương mại và thúc đẩy hợp tác quốc tế, cộng đồng toàn cầu có thể giúp đảm bảo quá trình chuyển đổi công bằng và toàn diện sang tương lai sạch hơn, bền vững hơn cho tất cả mọi người.
Sự kiện ra mắt
Các tác giả của báo cáo là Michael Roberts và Vishvanathan Subramaniam từ Đơn vị Aid for Trade của WTO đã nhấn mạnh tại buổi ra mắt báo cáo về tầm quan trọng của việc xanh hóa ngành năng lượng, vừa vì mục đích hành động vì khí hậu vừa mở ra các cơ hội thương mại cho các nền kinh tế đang phát triển.
“Ngành năng lượng đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với quá trình chuyển đổi sang mức phát thải ròng bằng 0: ngành này chiếm 75% lượng khí thải nhà kính”, ông Roberts cho biết.
“Quá trình chuyển đổi năng lượng sạch là cơ hội thương mại và phát triển và những cơ hội này xuất hiện trong nhiều chuỗi giá trị khác nhau”, ông Subramaniam nói thêm. “Để hiện thực hóa những cơ hội này cần có nguồn tài chính và Viện trợ cho Thương mại có thể đóng vai trò không thể thiếu trong việc giúp các nền kinh tế đang phát triển hiện thực hóa nguồn tài chính này”.
Ngoài ra, Tiến sĩ Roberta Boscolo, người đứng đầu về khí hậu và năng lượng của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), lưu ý rằng tình trạng nóng lên toàn cầu đang gây ra những biến động trong năng lượng do các nguồn tái tạo cung cấp. Bà Roberta Boscolo cho biết “Tất cả những biến động này có thể được giải quyết thông qua hoạt động thương mại năng lượng xuyên biên giới. Hệ thống thương mại năng lượng tái tạo mới này đại diện cho một cơ hội tuyệt vời cho tăng trưởng kinh tế, đặc biệt là đối với các nước đang phát triển và kém phát triển nhất thông qua lăng kính của hoạt động thương mại năng lượng”.
Nhà kinh tế học Pramila Crivelli thuộc Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), trích dẫn các khuyến nghị từ báo cáo của ADB về khả năng cạnh tranh thương mại bền vững, chỉ ra sự liên kết giữa chiến lược thương mại và khí hậu, chuyển giao công nghệ và tính minh bạch của chuỗi cung ứng là những lĩnh vực mà Viện trợ cho Thương mại có thể đóng vai trò quan trọng. Viện trợ cho Thương mại có thể đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập các tiêu chuẩn chung cho hàng hóa và dịch vụ môi trường để đảm bảo khả năng tương tác trong các chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu.
Ngoài ra, các quốc gia dự kiến sẽ đệ trình "đóng góp do quốc gia xác định" (NDC) đã sửa đổi vào năm tới để giảm lượng khí thải quốc gia theo các mục tiêu khí hậu của Thỏa thuận Paris, theo ông Beatriz Fernandez, Giám đốc quản lý Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP). "Có rất nhiều sự quan tâm đến việc xem xét NDC vào năm tới và cộng đồng tài chính sẽ trở thành bên liên quan tích cực hơn. Có nhiều con đường khác nhau đang được phát triển và Viện trợ cho Thương mại đang trở thành một phần trung tâm để đảm bảo rằng các nước đang phát triển và LDC được hưởng lợi từ quá trình chuyển đổi năng lượng", ông Beatriz Fernandez khẳng định.

Nguồn: Vitic/ wto.org