Cứ 4 năm một lần, các thành viên WTO sẽ xem xét cách triển khai Hiệp định SPS. Quy trình đề xuất cho Đánh giá lần thứ 6 đã được các thành viên thảo luận và thông qua tại cuộc họp của Ủy ban SPS vào tháng 11 năm 2023.
Các thành viên đã thảo luận về 21 đề xuất cho Đánh giá lần thứ 6, bao gồm nhiều chủ đề khác nhau, chẳng hạn như: giải quyết các thách thức hiện đại và rủi ro mới nổi, các chương trình đảm bảo tự nguyện của bên thứ ba, khu vực hóa, công nghệ, minh bạch và mức dư lượng tối đa. Ủy ban đặt mục tiêu hoàn tất đợt đánh giá vào tháng 3 năm 2025, với các khuyến nghị đang được xây dựng trong thời gian tạm thời.
Số hóa
Một phiên họp chuyên đề đã thảo luận về việc áp dụng các công cụ kỹ thuật số, đặc biệt là giải pháp chứng nhận kiểm dịch thực vật điện tử do Công ước Bảo vệ Thực vật Quốc tế (IPPC) phát triển, có liên kết với hoạt động của Cơ sở Phát triển Tiêu chuẩn và Thương mại (STDF). Các đại biểu đã lưu ý cách chứng chỉ điện tử có thể giúp chống gian lận và tham nhũng, thúc đẩy độ tin cậy cao hơn của thương mại, tiết kiệm chi phí, giấy tờ và thời gian, đồng thời đóng góp vào tính bền vững.
Một số ví dụ đã được giới thiệu: chứng chỉ điện tử đã giúp Maroc tiết kiệm được 40 triệu đô la mỗi năm và thời gian xử lý đã giảm 97% ở Ecuador. Dữ liệu được chia sẻ tại phiên họp chuyên đề nêu bật khối lượng thương mại tăng lên liên quan đến việc sử dụng chứng chỉ điện tử trên nhiều lĩnh vực khác nhau. Các đại biểu cũng lưu ý rằng các công cụ kỹ thuật số khác đã kết hợp trí tuệ nhân tạo (AI) để tập trung kiểm tra các lô hàng có rủi ro cao và chống gian lận thực phẩm.
Các mối quan tâm cụ thể về thương mại
Các thành viên đã thảo luận về 53 mối quan tâm cụ thể về thương mại (STC), bao gồm sáu mối quan tâm được nêu lần đầu tiên. Các STC mới giải quyết các vấn đề như bệnh động vật, sự chậm trễ trong quá trình cấp phép, ô nhiễm melamine và giới hạn dư lượng tối đa (MRL) trong các sản phẩm thực phẩm. Những lo ngại dai dẳng cũng được nêu ra liên quan đến các biện pháp của Liên minh châu Âu về dư lượng thuốc trừ sâu, chất gây ô nhiễm, chất gây rối loạn nội tiết và các sản phẩm thuốc thú y.
Cúm gia cầm độc lực cao (HPAI), dịch tả lợn châu Phi (ASF) và bệnh não xốp ở bò (BSE) tiếp tục thu hút sự chú ý. Các thành viên đã thảo luận về các kế hoạch giám sát, theo dõi và tuân thủ các tiêu chuẩn của Tổ chức Thú y Thế giới (WOAH). Một mối quan ngại về các biện pháp hạn chế nhập khẩu do BSE của một thành viên đã được giải quyết.
Các vấn đề khác
Các thành viên đã thông qua một báo cáo mang tính bước ngoặt về Chương trình làm việc Tuyên bố SPS nhằm ứng phó với những thách thức và cơ hội mà thương mại quốc tế về thực phẩm, sản phẩm động vật và thực vật phải đối mặt, hoàn thành nhiệm vụ do các Bộ trưởng giao tại Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 12 (MC12) vào tháng 6 năm 2022.
Báo cáo nêu chi tiết những phát hiện chính của Chương trình làm việc và bao gồm các khuyến nghị cho Ủy ban trong tương lai. Những phát hiện chính khẳng định tầm quan trọng liên tục của Thỏa thuận SPS trong việc đảm bảo thương mại quốc tế an toàn về thực phẩm, sản phẩm động vật và thực vật. Việc điều chỉnh các biện pháp SPS phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế và nguyên tắc khoa học vẫn rất quan trọng, đặc biệt là khi phải đối mặt với những thách thức mới.
Một số thành viên cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tham gia trực tiếp các cuộc họp của Ủy ban SPS để có sự tham gia hiệu quả trong cả các cuộc họp và song phương. Tuy nhiên, việc các đại biểu tham dự trực tiếp có thể nảy sinh một số khó khăn.
Các bước tiếp theo
Chương trình nghị sự trong tương lai của Ủy ban bao gồm một cuộc họp không chính thức giữa các kỳ họp sẽ được tổ chức vào tháng 9 năm 2024 để thúc đẩy công việc của Đánh giá lần thứ sáu. Cuộc họp tiếp theo của Ủy ban SPS được ấn định từ ngày 11-15 tháng 11 năm 2024 và sẽ bao gồm các sự kiện SPS@30 và hai phiên họp chuyên đề: về các rủi ro mới nổi và các thách thức hiện đại và về các hướng dẫn của Codex cho các chương trình đảm bảo của bên thứ ba tự nguyện.

Nguồn: Vitic/ wto.org