AsemconnectVietnam - Thổ Nhĩ Kỳ là nước xuất khẩu bột mì lớn nhất thế giới và đang trên đà xuất khẩu lượng lúa mì và các sản phẩm lúa mì kỷ lục vào năm 2023/24, với lượng xuất khẩu hạt lúa mì tăng mạnh.

Thổ Nhĩ Kỳ đã xuất khẩu kỷ lục 4,5 triệu tấn bột mì trong năm thương mại 2022/23 với khoảng 10% được cung cấp cho các tổ chức nhân đạo bao gồm Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) và đang trên đà đạt kỷ lục khác, vận chuyển thêm 20% các sản phẩm bột mì và lúa mì trong 6 tháng đầu năm 2023/24 so với cùng kỳ năm 2022/23. Sự gia tăng này được thúc đẩy bởi các đối tác thương mại truyền thống nhỏ hơn, với khối lượng đáng kể được gửi đến các thị trường Đông Phi. Tuy nhiên, những lợi ích này bị hạn chế do lượng mua tương đối ổn định hoặc giảm so với cùng kỳ năm trước từ một số đối tác thương mại khác.
Sự mở rộng xuất khẩu đáng chú ý nhất là sang các thị trường Đông Phi, đặc biệt là Sudan, Djibouti và Somalia. Sudan và Djibouti mỗi nước đã nhập khẩu thêm khoảng 1/4 triệu tấn trong 6 tháng đầu năm thương mại so với cùng kỳ năm ngoái, và Somalia đã tăng nhập khẩu hơn 100.000 tấn.
Dự báo nhập khẩu của Sudan đã giảm xuống 2,3 triệu tấn cho năm 2023/24, trong đó bột mì Thổ Nhĩ Kỳ chiếm một phần đáng kể trong lượng nhập khẩu từ đầu năm đến nay. Sudan đã chìm trong cuộc nội chiến trong gần một năm, với hàng triệu người phải di dời và gần 20 triệu người phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực. Trước xung đột, Sudan nhập khẩu gần như toàn bộ ngũ cốc lúa mì; tuy nhiên, việc nhập khẩu bột mì đang bắt đầu thay thế một số loại ngũ cốc nhập khẩu. Việc giảm khả năng tiếp cận nhiên liệu cho máy phát điện ở Sudan đã ảnh hưởng đến hoạt động xay lúa mì trong nước. Do đó, nhập khẩu bột mì đã được thay thế cho bột mì xay trong nước như một cách đáng tin cậy hơn để đáp ứng nhu cầu trong nước.
Djibouti cũng đã tăng cường nhập khẩu bột mì từ Thổ Nhĩ Kỳ. Djibouti có dân số nhỏ sống dựa vào nhập khẩu nhưng chủ yếu đóng vai trò là trung tâm của WFP ở châu Phi. Từ Trung tâm Hậu cần Nhân đạo ở Djibouti, WFP cung cấp viện trợ cho các nước láng giềng đang đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực. Trong khi phần lớn những gì được chuyển qua Djibouti là viện trợ lương thực, thì cũng có những chuyến hàng thương mại. Somalia, giống như các quốc gia nói trên, phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực nghiêm trọng do hạn hán kéo dài nhiều năm khiến đất nước này đứng trước bờ vực nạn đói, nhường chỗ cho những trận mưa lớn và lũ lụt.
Ngoài ra, xung đột trong nước đã làm tăng sự phụ thuộc vào viện trợ lương thực.
Ngược lại với Đông Phi, xuất khẩu bột mì của Thổ Nhĩ Kỳ sang các thị trường Trung Đông đã giảm trong nửa đầu năm thương mại. Xuất khẩu sang Syria giảm 35% và xuất khẩu sang Yemen giảm mạnh 64%. Nhập khẩu lúa mì và các sản phẩm lúa mì của Syria đã giảm do sản xuất trong nước phục hồi đáng kể vào năm 2023/24 sau 2 năm thu hoạch ít hơn và cần nhập khẩu ít hơn để đáp ứng nhu cầu trong nước. Nhập khẩu của Yemen chuyển sang sử dụng ít bột mì hơn và nhiều ngũ cốc hơn để xay xát trong nước, nhưng khối lượng nhập khẩu vẫn tương đối ổn định qua các năm. Iraq cho đến nay là thị trường lớn nhất của bột mì Thổ Nhĩ Kỳ và năm nay khối lượng chỉ giảm nhẹ.
N.Nga
Nguồn: VITIC/USDA