AsemconnectVietnam - Sau khi đánh giá những yếu tố thuận lợi và khó khăn của kinh tế thế giới và trong nước, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã đề ra mục tiêu xuất khẩu nông, lâm, thủy sản năm 2024 là 55 tỷ USD.

Trong đó rau, quả, gạo là những nhóm hàng chủ lực được dự báo sẽ tăng trưởng mạnh. Các mặt hàng sắn, điều, tiêu cũng đang tăng trở lại.
Đặc biệt theo phân tích của các chuyên gia, với ngành hàng cà phê, giá bán trong nước và trên thế giới đều đang ở mức cao nhất từ trước tới nay.
Dự báo cà phê sẽ lập kỷ lục kim ngạch xuất khẩu đạt 4,5 - 5 tỷ USD trong năm 2024. Tương tự, mặt hàng gạo cũng đón chờ một năm thành công, khi các tín hiệu từ các thị trường là khá khả quan khi ngay từ đầu năm 2024, doanh nghiệp xuất khẩu gạo đã nhận được khá nhiều các đơn hàng.
Như vậy, triển vọng lĩnh vực nông nghiệp sẽ có 3 sản phẩm (không tính gỗ và sản phẩm gỗ thuộc về lâm sản) có thể vào câu lạc bộ 5 tỷ USD ngay trong năm 2024, gồm rau quả, gạo, cà phê.
Đánh giá về tiềm năng của “ngôi sao” đang lên – ngành rau quả trong năm 2024, trao đổi với phóng viên Tạp chí Hải quan, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam Đặng Phúc Nguyên cho biết, năm 2024, ngành hàng rau, quả của Việt Nam được dự báo tăng trưởng khoảng 15-20%, tiếp tục lập đỉnh mới, có thể vượt qua con số 6 tỷ USD, thậm chí tiến tới mốc 7 tỷ USD. Bởi rau quả Việt Nam đang có nguồn lực rất lớn, trong khi đó, kim ngạch xuất khẩu rau, quả của Việt Nam mới chiếm khoảng 2-3% tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả của thế giới. “Dư địa của ngành hàng này còn nhiều. Điều quan trọng là làm thế nào để khai thác tốt các tiềm năng đó”, ông Đặng Phúc Nguyên cho biết thêm.
Thúc đẩy cơ chế “cửa khẩu thông minh” trong lưu thông hàng hoá
Mặc dù khá nhiều thuận lợi, nhưng khó khăn, thách thức không phải là không có, bởi theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến, việc chưa khai thác hết thế mạnh về chế biến sâu, gây dựng thương hiệu, cũng như các yêu cầu về chất lượng vẫn đang là rào cản đối với nông sản Việt Nam. Mặc dù thời gian qua nông sản Việt đã có sự chuyển biến về chất lượng, nhiều doanh nghiệp tuân thủ các quy định của phía nhập khẩu, song đây vẫn là thách thức lớn để bám trụ vững chắc, bền vững tại các thị trường nhập khẩu.
“Để đẩy mạnh xuất khẩu nông sản và bám trụ vững chắc, bền vững tại các thị trường nhập khẩu, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ cùng các doanh nghiệp giám sát, quản lý tốt quá trình sản xuất, cấp mã vùng, rà soát các tiêu chí, đáp ứng tiêu chuẩn từ nhiều thị trường lớn. Bộ cũng phân tích thị trường để có những chiến lược cụ thể cho từng thời điểm, từng ngành hàng, tạo đột phá về xuất khẩu nông sản”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.
Cũng theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, ngay từ đầu năm 2024, toàn ngành đã tích cực triển khai các giải pháp nhằm đẩy mạnh sản xuất - kinh doanh, đặc biệt là xúc tiến thương mại, tiêu thụ nông sản. Nông sản Việt ngày càng mở rộng thị trường, thị phần quốc tế. Trung Quốc là một trong những thị trường nhập khẩu nông sản lớn nhất của Việt Nam trong năm 2024, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết ngành nông nghiệp sẽ tiếp tục khai thác hiệu quả thị trường này. Trong đó, thúc đẩy cơ chế “cửa khẩu thông minh” trong lưu thông hàng hoá.
Song song với duy trì các thị trường truyền thống như Hoa Kỳ, Nhật Bản, liên minh châu Âu (EU), trong thời gian tới Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phấn đấu mở cửa những thị trường mới, còn nhiều tiềm năng, đặc biệt là các nước Hồi giáo Halal, châu Phi… Đồng thời, tận dụng các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới (FTA), nhất là CPTPP, EVFTA để đẩy mạnh xuất khẩu nông sản chủ lực. Đồng hành, hỗ trợ các doanh nghiệp ký kết đơn hàng xuất khẩu mới. Phối hợp, hỗ trợ bảo hộ nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm xuất khẩu tiềm năng.
Tăng giá trị xuất khẩu nông sản thông qua các sản phẩm chế biến sâu
Khi Việt Nam đặt mục tiêu đạt giá trị xuất khẩu cao hơn và lập kỷ lục mới về kim ngạch xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp chủ lực vào năm 2024, các chuyên gia đã kêu gọi cam kết nhiều hơn về chế biến sâu, cho rằng cách tiếp cận này sẽ không chỉ thúc đẩy khả năng cạnh tranh của sản phẩm mà còn tạo ra chuỗi ngành chuyên nghiệp và các sản phẩm đặc biệt đó mang lại giá trị cao hơn.
Ngành hồ tiêu là một ví dụ điển hình. Hiệp hội Hồ tiêu và Gia vị Việt Nam (VPSA) ước tính sản lượng hồ tiêu giảm 10,5% so với cùng kỳ xuống còn 170.000 tấn vào năm 2024.
Triển vọng thuận lợi vẫn được dự đoán cho xuất khẩu hạt tiêu trong năm nay do sản lượng giảm và mức tồn kho trên toàn thế giới thấp.
Tuy nhiên, ngành phải chú trọng chế biến sâu để tăng giá trị xuất khẩu. Tỷ lệ các sản phẩm hạt tiêu chế biến để xuất khẩu hiện nay chỉ ở mức 30%, cho thấy cần phải cải thiện đáng kể.
Bất chấp giá hạt tiêu dự kiến tăng, hạt tiêu ở khu vực Tây Nguyên và Đông Nam Bộ vẫn phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các loại cây trồng khác, đặc biệt là sầu riêng.
Chủ tịch VPSA Hoàng Thị Liên cho biết, điều này nhấn mạnh sự cấp bách của ngành trong việc ưu tiên chế biến sâu, không chỉ để tăng giá trị xuất khẩu mà còn giúp người nông dân yên tâm trước biến động giá cả và thách thức thị trường.
Đại diện Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam (VICOFA) cho biết, cà phê Việt Nam là sản phẩm được các nhà nhập khẩu săn đón. Vào tháng 6 năm ngoái, lần đầu tiên trong lịch sử, nông dân không còn cà phê để bán. Hiện tồn kho mặt hàng này cũng đã giảm mạnh, do đó, giá cà phê dự kiến sẽ đạt đỉnh mới vào năm 2024.
Từ góc độ của một nhà xuất khẩu hàng đầu sang các thị trường lớn, ông Phan Minh Thông, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng công ty Phúc Sinh, một nhà kinh doanh hạt tiêu và cà phê Việt Nam có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh, nhấn mạnh vai trò tất yếu của việc tiếp tục đầu tư vào chế biến sâu cho sản phẩm. sự phát triển bền vững của ngành cà phê và tiêu đen Việt Nam.
Những người trong ngành cho biết, ngành thủy sản cũng nhận ra tầm quan trọng của chế biến sâu để nâng cao khả năng cạnh tranh.
Kim Thu, chuyên gia thị trường tôm tại Hiệp hội Sản xuất và Xuất khẩu Thủy sản (VASEP), nhấn mạnh ngành tôm Việt Nam cần nâng cao năng lực cạnh tranh bằng cách đẩy mạnh chế biến để tăng giá trị sản phẩm. Bà lưu ý thêm rằng, hiện nay, các sản phẩm tôm chế biến có giá trị gia tăng đóng góp x40-45% vào tổng giá trị xuất khẩu tôm hàng năm.
Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit), cho rằng, để trở thành cường quốc xuất khẩu rau quả ở Đông Nam Á và thế giới, Việt Nam cần cải thiện một số vấn đề, trong đó có chế biến sâu.
Chỉ 25% rau quả xuất khẩu được chế biến trong khi con số này lên tới 50% ở các nước có tiềm năng xuất khẩu mạnh về mặt này.
Theo Nguyên, hiện có hàng nghìn doanh nghiệp tham gia gia công ở Việt Nam nhưng hoạt động ở quy mô nhỏ.
Vì vậy, cần ưu tiên đầu tư và có cơ chế đặc biệt để khuyến khích chế biến sâu.
CK
Nguồn: VITIC/vietnamplus.vn/haiquanonline.com.vn