AsemconnectVietnam - Ngày 15⁄12⁄2025, các quốc gia thành viên Liên minh châu Âu đã thống nhất thông qua các nội dung cốt lõi trong đề xuất của Ủy ban châu Âu (EC) về việc cải cách và duy trì lâu dài biện pháp tự vệ đối với thép, với thời điểm áp dụng dự kiến từ tháng 7⁄2026. Sau khi được Hội đồng thông qua, hồ sơ sẽ được chuyển sang Nghị viện châu Âu để xây dựng lập trường trong quý I⁄2026, trước khi tiến hành đàm phán ba bên giữa Hội đồng, Nghị viện và EC.

Theo thỏa thuận đạt được, các nước thành viên giữ nguyên đề xuất của EC về việc tăng gấp đôi mức thuế ngoài hạn ngạch lên 50%, đồng thời giảm hạn ngạch nhập khẩu miễn thuế hàng năm xuống còn 18,3 triệu tấn, tương đương mức giảm khoảng 47% so với hiện nay. Hội đồng cũng không chấp thuận việc miễn trừ cho bất kỳ quốc gia nào ngoài các nước thuộc Khu vực Kinh tế châu Âu (EEA), đồng nghĩa các đối tác có hiệp định thương mại tự do với EU cũng như các quốc gia đang đàm phán gia nhập EU đều nằm trong phạm vi áp dụng biện pháp tự vệ.
Một điểm điều chỉnh đáng chú ý trong thỏa thuận là việc các nước thành viên ủng hộ tăng tính linh hoạt trong quản lý hạn ngạch, cho phép chuyển phần hạn ngạch chưa sử dụng của một quý sang quý tiếp theo trong cùng năm. Theo Hội đồng, biện pháp này nhằm duy trì mức độ bảo hộ cần thiết cho ngành thép EU, đồng thời giảm bớt tác động tiêu cực đối với các ngành công nghiệp hạ nguồn sử dụng thép. Hội đồng cũng đề nghị EC khi phân bổ và điều chỉnh hạn ngạch cần cân nhắc đầy đủ lợi ích của các doanh nghiệp, người tiêu dùng và nguy cơ tăng giá đáng kể trên thị trường nội địa EU.
Liên quan đến quy định xuất xứ, các nước thành viên thống nhất lùi thời điểm áp dụng yêu cầu chứng minh nguồn gốc xuất xứ “nấu chảy và đúc” (melt and pour) đến ngày 01/10/2026, thay vì áp dụng ngay khi biện pháp mới có hiệu lực. Giai đoạn chuyển tiếp này được cho là cần thiết để doanh nghiệp và cơ quan hải quan có thời gian thích ứng với quy định mới. Đồng thời, EC được giao nhiệm vụ trong vòng hai năm phải đánh giá khả năng sử dụng tiêu chí “melt and pour” làm cơ sở phân bổ hạn ngạch theo từng quốc gia, trên cơ sở tham vấn các bên liên quan và đánh giá gánh nặng hành chính phát sinh.
Hội đồng cũng đề xuất rút ngắn chu kỳ rà soát biện pháp tự vệ, theo đó lần rà soát tổng thể đầu tiên sẽ được thực hiện sau bốn năm kể từ khi biện pháp mới có hiệu lực, thay vì năm năm như đề xuất ban đầu của EC, các lần rà soát tiếp theo sẽ được tiến hành hai năm một lần. Các đợt rà soát này sẽ tập trung đánh giá tác động của biện pháp đối với các ngành công nghiệp sử dụng thép trong EU.
Liên quan đến quy trình lập pháp, Nghị viện châu Âu dự kiến sẽ thông qua lập trường của mình trong tháng 3 hoặc tháng 4/2026, sau khi Ủy ban Thương mại quốc tế (INTA) bỏ phiếu trong tháng 2. Các nhóm chính trị lớn tại Nghị viện được cho là ủng hộ các nội dung cốt lõi của đề xuất cải cách biện pháp tự vệ thép. Báo cáo viên của Nghị viện đề xuất miễn trừ Ukraine, đồng thời cấm nhập khẩu thép từ Nga và Belarus, và ủng hộ việc chuyển hạn ngạch chưa sử dụng sang quý tiếp theo. EU đặt mục tiêu hoàn tất toàn bộ quy trình trước 30/6/2026 để các hạn ngạch mới có thể áp dụng từ 1/7/2026, đồng thời chuẩn bị đàm phán lại một số cam kết liên quan tại WTO theo Điều XXVIII của GATT.
Thương vụ Việt Nam tại Bỉ và EU (Kiêm nhiệm Luxembourg, Ủy ban c