AsemconnectVietnam - Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) dự báo công suất sản xuất thép toàn cầu sẽ tăng 6,7% (tương đương 165 triệu tấn) trong giai đoạn 2025–2027. Gần 60% mức tăng này đến từ các nền kinh tế châu Á, đặc biệt là Trung Quốc và Ấn Độ – theo báo cáo mới nhất của OECD về triển vọng thị trường thép.

Nếu các kế hoạch đầu tư mở rộng được thực hiện đầy đủ, tình trạng dư thừa công suất toàn cầu sẽ gia tăng đáng kể. Trong khi đó, nhu cầu thép toàn cầu chỉ được dự báo tăng rất chậm, ở mức 0,7% mỗi năm đến năm 2030. Tăng trưởng sẽ giảm tại Trung Quốc, ổn định ở các nước OECD và chỉ khả quan hơn tại một số khu vực đang phát triển như ASEAN và Trung Đông – Bắc Phi (MENA).
Do tăng trưởng nhu cầu yếu, tỷ lệ sử dụng công suất có thể giảm xuống mức 70%, gây áp lực lớn lên cả những nhà sản xuất thép có năng lực cạnh tranh cao. Giá thép thế giới, sau khi đạt đỉnh năm 2021, đã giảm mạnh xuống mức thấp lịch sử và chỉ mới bắt đầu có dấu hiệu chạm đáy. Lợi nhuận ngành thép cũng sụt giảm tương tự, rơi khỏi mặt bằng cao trước đó.
Báo cáo chỉ ra rằng, các khoản trợ cấp đang tiếp tục bóp méo cạnh tranh và là nguyên nhân chính dẫn đến dư thừa công suất, đặc biệt tại các nền kinh tế ngoài OECD như Trung Quốc, khu vực MENA và ASEAN. Mức trợ cấp tại Trung Quốc hiện cao gấp 10 lần các quốc gia OECD, bao gồm vay vốn lãi suất thấp, giá năng lượng ưu đãi, trợ cấp trực tiếp và ưu đãi thuế.
Bên cạnh đó, xuất khẩu thép giá rẻ từ Trung Quốc đang làm gia tăng căng thẳng thương mại toàn cầu. Trong năm vừa qua, 19 chính phủ đã khởi xướng 81 vụ điều tra chống bán phá giá đối với các sản phẩm thép – gấp 5 lần so với năm trước và tiệm cận mức đỉnh của cuộc khủng hoảng thép năm 2016. Gần 80% số vụ điều tra nhắm vào các nhà sản xuất châu Á, riêng Trung Quốc chiếm hơn một phần ba.
Trước làn sóng này, nhiều quốc gia đang mở rộng các biện pháp bảo hộ bằng cách tăng thuế nhập khẩu thép trên diện rộng. OECD cũng ghi nhận xu hướng các nhà sản xuất bị ảnh hưởng bởi các biện pháp thương mại tìm cách chuyển hướng xuất khẩu sang những thị trường ít rào cản hơn, hoặc tìm cách lách luật.
Dữ liệu giai đoạn 2013–2020 cho thấy lượng thép bị nghi ngờ né tránh các biện pháp phòng vệ thương mại toàn cầu lên tới 21,5 triệu tấn – tương đương 17,6% tổng lượng giao dịch.
Cuối cùng, OECD nhấn mạnh rằng tình trạng dư cung đang làm suy yếu khả năng đầu tư vào quá trình khử carbon của ngành thép. Hơn 40% công suất mới dự kiến đưa vào hoạt động đến năm 2027 vẫn sử dụng công nghệ lò cao – lò thổi (BF/BOF) truyền thống, phát thải CO₂ ở mức cao.
OECD kết luận rằng chỉ bằng cách tăng cường hợp tác quốc tế, thế giới mới có thể giải quyết triệt để tình trạng dư cung, đồng thời thúc đẩy ngành thép chuyển mình theo hướng xanh và bền vững trong dài hạn.
N.Hao
Nguồn: VITIC/Gmk.center