Phó Thủ tướng Somalia Salah Ahmed Jama đã dẫn đầu phái đoàn cấp cao tại Geneva. Nhiều quan chức chính phủ từ nhiều bộ và cơ quan khác nhau đã tham gia trực tuyến từ Mogadishu. Ông Jama cho biết cuộc họp đầu tiên của Nhóm công tác Somalia đánh dấu "một thời khắc lịch sử trong hành trình phục hồi kinh tế, hội nhập vào hệ thống thương mại toàn cầu và hiện thực hóa khát vọng phát triển bền vững và thịnh vượng của quốc gia.
"Somalia ngày nay là một quốc gia đang trên đà phát triển, một quốc gia đã vượt qua những thách thức trong quá khứ và tập trung sâu sắc vào một tương lai thịnh vượng. Chính phủ của chúng tôi, dưới sự lãnh đạo của Ngài Tổng thống Hassan Sheikh Mahamoud, thực sự đã bắt tay vào những thay đổi mang tính chuyển đổi", ông Salah Ahmed Jama nói. "Đối với Somalia, tư cách thành viên WTO không chỉ là mục tiêu cuối cùng mà còn là một cơ chế quan trọng để đạt được tăng trưởng kinh tế bền vững, thu hút đầu tư và tạo ra những cơ hội có ý nghĩa cho người dân của chúng tôi. Chúng tôi cam kết điều chỉnh các chính sách thương mại của mình theo các tiêu chuẩn toàn cầu, tăng cường năng lực thể chế và đảm bảo rằng quá trình chuyển đổi kinh tế mang tính toàn diện và công bằng, mang lại lợi ích cho mọi tầng lớp trong xã hội".
Ông Sadiq Abdikarim Haji Ibrahim, Trưởng đoàn đàm phán thương mại WTO, thừa nhận việc gia nhập WTO là một quá trình nghiêm ngặt đòi hỏi sự minh bạch, nhất quán về chính sách và sự tham gia liên tục và cho biết Somalia tiếp cận quá trình này với sự cởi mở và tinh thần xây dựng. “Chúng tôi sẵn sàng hợp tác chặt chẽ với các thành viên WTO để giải quyết các mối quan ngại, đưa ra các giải thích cần thiết và tái khẳng định cam kết của chúng tôi đối với một hệ thống thương mại dựa trên luật lệ”, ông Sadiq Abdikarim Haji Ibrahim khẳng định.
Phó Tổng giám đốc WTO Xiangchen Zhang đã nhấn mạnh ý chí chính trị mạnh mẽ và cam kết của Somalia trong việc thúc đẩy quá trình gia nhập. “Hôm nay là thời khắc lịch sử đối với Somalia, nhưng đây chỉ là khởi đầu của một hành trình mà tôi tin chắc rằng Somalia sẽ tạo nên lịch sử của riêng mình, giống như Comoros và Timor-Leste đã làm gần đây. Cả hai đều là những quốc gia kém phát triển nhất và là những quốc gia dễ bị tổn thương và bị ảnh hưởng bởi xung đột, có thể trở thành hình mẫu và nguồn cảm hứng tốt cho Somalia”.
Chủ tịch Nhóm công tác về việc gia nhập của Somalia, Đại sứ Nina Tornberg (Thụy Điển), tuyên bố rằng Somalia đã thúc đẩy công tác kỹ thuật và tăng cường tham gia chính trị trong vài năm qua, đồng thời nhắc lại cuộc gặp với Tổng thống Hassan Sheikh Mohamud vào tháng 6 năm 2024. “Nhóm công tác ghi nhận cam kết mạnh mẽ của Somalia đối với hội nhập kinh tế, ở cả cấp độ đa phương và khu vực. Khi Somalia gia nhập Cộng đồng Đông Phi (EAC) vào năm 2024, điều quan trọng là phải đảm bảo sự phối hợp ở mọi cấp độ giữa tư cách thành viên EAC và việc gia nhập WTO, để Somalia có thể tập trung vào các cải cách ưu tiên và củng cố khả năng phục hồi kinh tế của mình", bà Nina Tornberg khẳng định.
Các thành viên hoan nghênh cam kết mới của Somalia về việc gia nhập WTO, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc gia nhập đối với sự hội nhập của Somalia vào thương mại toàn cầu và đối với sự ổn định nước này. Các phái đoàn thừa nhận những hạn chế của Somalia với tư cách là một nước kém phát triển nhất và cam kết hỗ trợ quá trình gia nhập của Somalia. Các thành viên cho biết mong muốn thảo luận về những nỗ lực của Somalia nhằm điều chỉnh các quy định theo các quy tắc của WTO, đồng thời cung cấp hỗ trợ và hướng dẫn trong suốt quá trình gia nhập.
Đại sứ Tornberg đã mời Ban thư ký WTO chuẩn bị một Bản tóm tắt thực tế về các điểm nêu ra dựa trên các cuộc trao đổi đã diễn ra. Bản tóm tắt này sẽ hướng dẫn việc tiếp tục xem xét chế độ thương mại của Somalia. Somalia được yêu cầu nộp một bộ tài liệu đàm phán toàn diện trước cuộc họp tiếp theo của Nhóm công tác. Chủ tịch Tornberg khẳng định, xét đến mối quan tâm của Somalia trong việc thúc đẩy quá trình gia nhập, mục tiêu của cuộc họp tiếp theo sẽ diễn ra vào cuối năm, tùy thuộc vào sự sẵn có của các đầu vào cần thiết.
Cuộc họp của Nhóm công tác diễn ra ngay trước Tuần lễ Thương mại vì Hòa bình lần thứ 4, trong đó có một số phiên họp tập trung vào Somalia và thảo luận về vai trò của khu vực tư nhân đối với hòa bình và ổn định bền vững.
Cuộc họp của Nhóm công tác được tiếp nối vào ngày 28 tháng 2 bằng một cuộc họp bàn tròn về Hỗ trợ kỹ thuật cho việc Somalia gia nhập WTO. Cuộc họp bàn tròn này có sự tham dự của một số thành viên và đối tác phát triển, bao gồm Ban thư ký Cộng đồng Đông Phi, Khung tích hợp nâng cao (EIF), Trung tâm thương mại quốc tế (ITC), Thương mại và phát triển của Liên hợp quốc (UNCTAD) và Ngân hàng Thế giới, những cơ quan cung cấp hỗ trợ xây dựng năng lực cho Somalia. Các cuộc thảo luận nhằm trình bày các nhu cầu liên quan đến việc gia nhập của Somalia về mặt hỗ trợ kỹ thuật và xây dựng năng lực cũng như phối hợp hỗ trợ hiện có và trong tương lai.
Bối cảnh
Somalia có đường bờ biển dài nhất ở lục địa châu Phi và dân số khoảng 18 triệu người. Với nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào sản xuất chăn nuôi, trong những năm gần đây, chính phủ đã cam kết phát triển các lĩnh vực chính của nền kinh tế Somalia, đặc biệt chú trọng đến các yếu tố hỗ trợ kinh tế như năng lượng, giao thông vận tải và thị trường tài chính.
Somalia đã nộp đơn xin gia nhập WTO, được Tổng thống Hassan Sheikh Mohamud ký, vào tháng 12 năm 2015 tại Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 10 (MC10) tại Nairobi, Kenya. Đại hội đồng đã thành lập Nhóm công tác vào ngày 7 tháng 12 năm 2016. Somalia là một phần trọng tâm của sự ra mắt Nhóm gia nhập WTO g7+ tại Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 11 tại Buenos Aires năm 2017, truyền cảm hứng cho tầm nhìn về việc thành lập Chương trình Thương mại vì Hòa bình.

Nguồn: Vitic/ wto.org