Phó Thủ tướng Timor-Leste, ông Francisco Kalbuadi Lay đã trao cho Tổng Giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala văn kiện chấp thuận Nghị định thư gia nhập tại cuộc họp của Đại hội đồng vào ngày 22 tháng 7 năm 2024.
Theo yêu cầu của Timor-Leste, việc nộp chính thức Nghị định thư gia nhập được thực hiện vào ngày 31 tháng 7 năm 2024 để thời gian đếm ngược 30 ngày để trở thành thành viên sẽ kết thúc vào ngày 30 tháng 8 năm 2024.
Tổng Giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala cho biết: “Tôi rất vui mừng chào đón Timor-Leste trở thành thành viên mới của WTO, ngay sau Comoros, quốc gia đã trở thành thành viên thứ 165 vào ngày 21 tháng 8 năm 2024. Tôi xin chúc mừng chính phủ và người dân Timor-Leste về thành tựu này vào ngày lịch sử này khi đất nước đang kỷ niệm 25 năm cuộc trưng cầu dân ý năm 1999 mở đường cho nền độc lập của mình. Việc trở thành thành viên WTO có thể giúp hiện thực hóa tiềm năng của Timor-Leste khi nước này tìm cách đa dạng hóa nền kinh tế. Điều này cũng bổ sung cho những nỗ lực của đất nước trong việc gia nhập ASEAN (Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á)”.
Tổng Giám đốc Ngozi Okonjo-Iweala cũng lưu ý: “Việc bổ sung thêm hai thành viên mới vào gia đình WTO chính là sự tín nhiệm đối với WTO và các giá trị cốt lõi của tổ chức này là cởi mở, minh bạch, quản trị tốt và pháp quyền. Ban Thư ký WTO sẽ đồng hành cùng cả hai nước kém phát triển nhất trong hành trình trở thành thành viên của họ để giúp hiện thực hóa những lợi ích từ các cuộc đàm phán gia nhập”.
Các thành viên WTO đã chính thức chấp thuận việc Timor-Leste gia nhập WTO trong một buổi lễ đặc biệt tại Hội nghị Bộ trưởng lần thứ 13 (MC13) tại Abu Dhabi vào ngày 26 tháng 2 năm 2024.
Timor-Leste đã nộp đơn xin gia nhập WTO vào ngày 7 tháng 4 năm 2015 và Nhóm công tác được thành lập vào ngày 7 tháng 12 năm 2016. Các thành viên của Nhóm công tác đã kết thúc các cuộc đàm phán vào ngày 11 tháng 1 năm 2024. Sau khi được các thành viên WTO chấp thuận tại MC13, Quốc hội Timor-Leste đã phê duyệt Nghị định thư gia nhập vào ngày 3 tháng 6 năm 2024.
Timor-Leste cũng đã phê duyệt Hiệp định trợ cấp nghề cá vào ngày 10 tháng 7 năm 2024 và trao văn bản chấp thuận cùng lúc với Nghị định thư gia nhập, nâng tổng số thành viên chấp thuận Hiệp định trợ cấp nghề cá của WTO lên 83 nước.
Hiện nay, có tổng cộng 20 nước vẫn đang đàm phán về việc gia nhập WTO.
Thỏa thuận trợ cấp nghề cá
Được thông qua theo sự đồng thuận tại Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 12 (MC12), được tổ chức tại Geneva từ ngày 12 đến ngày 17 tháng 6 năm 2022, Thỏa thuận trợ cấp nghề cá đặt ra các quy tắc ràng buộc, đa phương mới để hạn chế các khoản trợ cấp có hại, đây là một yếu tố chính dẫn đến sự suy giảm rộng rãi của nguồn cá trên thế giới.
Để Thỏa thuận có hiệu lực, 2/3 số thành viên WTO phải chính thức chấp nhận Nghị định thư của Thỏa thuận về trợ cấp nghề cá bằng cách gửi văn bản chấp thuận tới WTO. Thỏa thuận thừa nhận nhu cầu của các nước đang phát triển và kém phát triển, đồng thời thành lập một Quỹ để cung cấp hỗ trợ kỹ thuật và xây dựng năng lực nhằm giúp họ thực hiện Thỏa thuận. Thỏa thuận này cấm trợ cấp cho hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp, không báo cáo và không được quản lý (IUU), cho hoạt động đánh bắt cá quá mức và cho hoạt động đánh bắt cá trên vùng biển khơi không được quản lý.
Các thành viên cũng nhất trí tại MC12 sẽ tiếp tục đàm phán về các vấn đề còn tồn tại, nhằm mục đích thông qua các điều khoản bổ sung tăng cường hơn nữa các nguyên tắc của Thỏa thuận.

Nguồn: Vitic/ wto.org