Thủ tướng Marape đã trả lời phỏng vấn độc quyền tờ Nikkei bên lề Hội nghị các nhà lãnh đạo Quần đảo Thái Bình Dương lần thứ 10, nơi nhà lãnh đạo Papua New Guinea đã có các cuộc thảo luận song phương với người đồng cấp Nhật Bản, Thủ tướng Fumio Kishida. Hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về các bước tiến trong việc theo đuổi FTA.
"Đó là một phần trong các cuộc thảo luận của chúng tôi trong các cuộc thảo luận song phương này và đã diễn ra trong một thời gian", Thủ tướng Marape nói. "Bộ trưởng thương mại Papua New Guinea sẽ quay lại và thăm Nhật Bản và tương tự như vậy, một nhóm thương mại Nhật Bản cũng sẽ đến thăm chúng tôi. Việc khởi xướng sẽ bắt đầu và sau đó chúng tôi sẽ tiến hành nghiên cứu".
Nhật Bản đã thay thế Úc trở thành điểm đến xuất khẩu lớn nhất của Papua New Guinea vào năm 2022, theo báo cáo của Văn phòng Thống kê Quốc gia Papua, trong khi Trung Quốc đứng thứ ba. Papua New Guinea là nguồn khí đốt tự nhiên hóa lỏng lớn thứ năm của Nhật Bản vào năm 2023.
Thủ tướng Marape cho biết Thủ tướng Kishida đã yêu cầu tiếp tục cung cấp LNG.
"Chúng tôi đã có nguồn cung LNG ổn định kể từ năm 2014 và có nhiều dự án khí đốt hơn sẽ được phát triển tại quốc gia của chúng tôi", ông Marape nói. "Thủ tướng Kishida đã đưa ra yêu cầu đặc biệt về việc cung cấp khí đốt cho Nhật Bản".
Thủ tướng Marape cho biết tầm nhìn của một FTA phù hợp với tham vọng mở rộng mối quan hệ thương mại với Nhật Bản và mong muốn các nhà sản xuất Nhật Bản thiết lập hoạt động tại các khu kinh tế đặc biệt của Papua New Guinea và thúc đẩy xuất khẩu nông sản và thủy sản.
Thủ tướng Marape cho biết hy vọng sẽ "hoàn thành" nghiên cứu khả thi cho thỏa thuận thương mại kịp thời cho lễ kỷ niệm 50 năm ngày độc lập của đất nước vào tháng 9 năm 2025.
Nhưng không rõ đề xuất này đã tiến triển đến đâu về phía Nhật Bản. Một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Nhật Bản không biết về các cuộc thảo luận.
Papua New Guinea đang tiến hành nghiên cứu khả thi về một thỏa thuận thương mại tự do với Trung Quốc và Thủ tướng Marape cho biết "gần như đã hoàn thành". 50% hoạt động thương mại của quốc gia này là với Trung Quốc. Chính phủ Papua New Guinea cũng đang theo đuổi các biện pháp để giải quyết tình trạng thiếu hụt ngoại tệ đang diễn ra, bao gồm yêu cầu các nhà xuất khẩu trong lĩnh vực khai khoáng và khí đốt chuyển một phần thu nhập của họ trở lại ngân hàng trung ương Papua New Guinea và sử dụng đồng Nhân dân tệ Trung Quốc làm đơn vị tiền tệ để giao dịch.
"Chúng tôi cũng đang xem xét khả năng sử dụng đồng Nhân dân tệ Trung Quốc làm đơn vị tiền tệ để giao dịch, để những nhà nhập khẩu và xuất khẩu ra khỏi Trung Quốc có thể bỏ qua nhu cầu sử dụng đô la Mỹ", ông Marape cho biết. "Tôi đã yêu cầu các bộ trưởng kinh tế chủ chốt của mình xem xét vấn đề này, cách thức nó sẽ tạo thêm giá trị cho nền kinh tế của chúng ta bằng cách bỏ qua nhu cầu sử dụng đô la Mỹ".
Trung Quốc đang nỗ lực mở rộng phạm vi hoạt động ở Thái Bình Dương, gây ra phản ứng từ Hoa Kỳ, Úc và New Zealand, những nước đã có động thái củng cố mối quan hệ của họ trong khu vực.
Năm ngoái, Papua New Guinea đã ký một thỏa thuận hợp tác quốc phòng với Mỹ, cho phép lực lượng Mỹ tiếp cận sáu địa điểm bao gồm sân bay, cảng và một căn cứ hải quân. Nước này cũng đã ký một thỏa thuận an ninh rộng rãi với Úc.
Đô đốc Samuel J. Paparo, chỉ huy Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ, tuần này đã dẫn đầu một phái đoàn liên ngành đến thủ đô Port Moresby của Papua New Guinea để gặp gỡ các quan chức.
Thủ tướng Marape cho biết thỏa thuận hợp tác, theo đó Hoa Kỳ sẽ giúp đào tạo quân đội và nâng cấp các cơ sở của quốc gia Thái Bình Dương này, là một "công việc đang được tiến hành".
Vào tháng 1 năm 2024, Bộ trưởng Ngoại giao Justin Tkachenko nói với Reuters rằng Trung Quốc đã tiếp cận quốc gia này về một hiệp ước cảnh sát, mặc dù nhà ngoại giao hàng đầu này đã nhanh chóng dập tắt ý tưởng này.
Khi được hỏi về cách tiếp cận của Trung Quốc, Thủ tướng Marape cho biết Papua New Guinea có đủ mối quan hệ an ninh ở những nơi khác và mối quan hệ với Trung Quốc sẽ "duy trì trong không gian thương mại và mậu dịch".
Trong Thế chiến II, Papua New Guinea là nơi diễn ra những trận chiến ác liệt giữa Mỹ và Nhật Bản. Khi được hỏi về sự cạnh tranh địa chính trị ngày càng gia tăng trong khu vực, Thủ tướng Marape cho biết sự chung sống hòa bình và thương mại là ưu tiên của ông.
"Tôi không dự đoán tương lai. Bất cứ điều gì xảy ra với các siêu cường quốc của chúng ta đều hoàn toàn phụ thuộc vào họ. Nhưng đối với những người trong chúng ta sống và ở lại Thái Bình Dương, chúng tôi muốn không gian Thái Bình Dương không có chiến tranh, không có bạo lực, không có tranh chấp lãnh thổ", ông Marape nói. "Đây là ý định của gia đình các quốc gia đảo Thái Bình Dương, bao gồm cả Papua New Guinea".

Nguồn: Vitic/ www.bilaterals.org