Các thành viên WTO đã chính thức chấp thuận việc gia nhập WTO của cả hai nước kém phát triển nhất (LDC) này trong một buổi lễ đặc biệt tại Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 13 (MC13) tại Abu Dhabi vào ngày 26/2/2024.
“Thời khắc này đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lịch sử quốc gia chúng ta khi chúng ta đệ trình các văn kiện chấp thuận Nghị định thư gia nhập và Hiệp định trợ cấp nghề cá của WTO. Bước đi này tượng trưng cho cam kết của chúng ta đối với nguyên tắc thương mại tự do và công bằng, phát triển bền vững và sự cống hiến của chúng ta cho hệ thống thương mại toàn cầu”, Phó Thủ tướng Timor-Leste, ông Francisco Kalbuadi Lay cho biết, “hành trình trở thành thành viên chính thức của WTO là minh chứng cho quyết tâm và nỗ lực chung của chúng ta. Việc đệ trình các tài liệu này không chỉ là thủ tục hình thức mà còn là tuyên bố về sự sẵn sàng của chúng ta trong việc nắm bắt trách nhiệm và cơ hội đi kèm với tư cách thành viên WTO”.
Đại sứ Sultan Chouzour (Comoros) cho biết: “Liên bang Comoros vừa có bước tiến lớn hướng tới sự hội nhập sâu rộng hơn vào hệ thống thương mại và kinh tế thế giới, đặc biệt là nhờ vào việc hiện đại hóa hiệu quả hệ thống quản lý tài chính công theo các tiêu chuẩn của WTO. Chúng tôi đặc biệt chú ý đến tầm quan trọng của việc thực hiện Kế hoạch Chiến lược sau khi gia nhập. Tôi đặc biệt muốn nhấn mạnh đến nhu cầu của Comoros về mặt xây dựng năng lực và chuyên môn quốc tế để giúp gặt hái mọi lợi ích mong đợi từ việc gia nhập WTO”.
“Chúng tôi rất vui và tự hào khi WTO sẽ kết nạp thành viên mới lần đầu tiên sau 8 năm”, Tổng Giám đốc Okonjo-Iweala cho biết. “Các cuộc chuyển giao ngày hôm nay chứng minh cả hai nước kém phát triển đều nghiêm túc và có trách nhiệm thực hiện các nghĩa vụ WTO như thế nào, đặc biệt là trong việc thực hiện các cam kết trong quá trình gia nhập. Một trong những cam kết đó là chấp nhận Nghị định thư trợ cấp nghề cá cùng với Nghị định thư gia nhập. Việc tuân thủ cam kết này đã đảm bảo rằng ngưỡng có hiệu lực của hiệp định về trợ cấp nghề cá được thông qua vào tháng 6 năm 2022 tại Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 12 tại Geneva sẽ không bị trì hoãn do số lượng thành viên WTO tăng lên”.
Tổng Giám đốc Okonjo-Iweala cũng lưu ý rằng việc gia nhập chỉ là bước khởi đầu. “Những lợi ích của tư cách thành viên WTO không phải là tự động và các thành viên mới sẽ cần một mạng lưới hỗ trợ để tiếp tục cải cách trong nước và hoạt động hiệu quả trong nền kinh tế toàn cầu. Các thành viên và đối tác của WTO cần cung cấp hỗ trợ cần thiết cho cả hai nước kém phát triển này trong giai đoạn hậu gia nhập với sự hào phóng như đã làm trong quá trình gia nhập”.
Comoros sẽ trở thành thành viên WTO thứ 165 vào ngày 21 tháng 8 năm 2024, sau khi nộp Văn bản gia nhập.
Đối với Timor-Leste, quốc gia này sẽ trở thành thành viên WTO thứ 166 vào ngày 30 tháng 8 năm 2024. Ngày này cũng trùng với Ngày tham vấn nhân dân tại Timor-Leste, kỷ niệm cuộc trưng cầu dân ý năm 1999 mở đường cho nền độc lập của quốc gia này.
Theo các quy định của WTO, tư cách thành viên của một ứng cử viên gia nhập có hiệu lực sau 30 ngày kể từ ngày văn bản chấp thuận của ứng cử viên đó được nộp tại WTO.
Comoros đã nộp đơn xin gia nhập WTO vào ngày 22 tháng 2 năm 2007 và Nhóm công tác được thành lập vào tháng 10 năm 2007. Các thành viên của Nhóm công tác đã kết thúc các cuộc đàm phán vào ngày 9 tháng 1 năm 2024. Sau khi được các thành viên WTO chấp thuận tại MC13, Quốc hội Comoros đã phê chuẩn Nghị định thư gia nhập vào ngày 10 tháng 6 năm 2024.
Timor-Leste đã nộp đơn xin gia nhập WTO vào ngày 7 tháng 4 năm 2015, với Nhóm công tác được thành lập vào ngày 7 tháng 12 năm 2016. Các thành viên của Nhóm công tác đã kết thúc các cuộc đàm phán vào ngày 11 tháng 1 năm 2024. Sau khi được các thành viên WTO chấp thuận tại MC13, Quốc hội Timor-Leste đã phê chuẩn Nghị định thư gia nhập vào ngày 3 tháng 6 năm 2024.
Hiệp định trợ cấp nghề cá
Với việc Comoros và Timor-Leste chấp thuận hiệp định trợ cấp nghề cá, hiện cần thêm 29 nước chấp thuận chính thức nữa để hiệp định về trợ cấp nghề cá có hiệu lực. Hiệp định này sẽ có hiệu lực khi được hai phần ba số thành viên chấp thuận.
Được thông qua theo sự đồng thuận tại MC12, hiệp định về trợ cấp nghề cá đặt ra các quy tắc đa phương mới, ràng buộc để hạn chế các khoản trợ cấp có hại, đây là một yếu tố chính dẫn đến sự suy giảm rộng rãi của trữ lượng cá trên thế giới. Ngoài ra, hiệp định này thừa nhận nhu cầu của các nền kinh tế đang phát triển và các nước kém phát triển nhất và thành lập một quỹ để cung cấp hỗ trợ kỹ thuật và xây dựng năng lực để giúp thực hiện các nghĩa vụ.
Hiệp định này cấm hỗ trợ cho hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp, không báo cáo và không được quản lý, cấm hỗ trợ cho hoạt động đánh bắt cá quá mức và chấm dứt trợ cấp cho hoạt động đánh bắt cá trên vùng biển khơi không được quản lý.

Nguồn: Vitic/ wto.org