Các thành viên WTO đã nhất trí tại Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 13 (MC13) tại Abu Dhabi vào đầu năm nay về việc Comoros và Timor-Leste gia nhập, sau khi hoàn tất các cuộc đàm phán kéo dài nhiều năm. Kể từ MC13, cả hai quốc gia kém phát triển nhất đều đã chuẩn bị các chiến lược thực hiện hậu gia nhập, song song với việc phê chuẩn các Nghị định thư gia nhập tương ứng và Hiệp định trợ cấp nghề cá năm 2022. Quyền thành viên của họ sẽ có hiệu lực sau 30 ngày kể từ khi nộp văn kiện chấp thuận cho Ban thư ký WTO.
Phát biểu tại cuộc thảo luận về Viện trợ cho thương mại sau khi gia nhập, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Comoros Dhoihir Dhoulkamal cho biết: “Việc gia nhập WTO rất quan trọng trong việc đảm bảo Comoros tiếp cận được các thị trường quốc tế”.
Bộ trưởng Dhoihir Dhoulkamal đã nhắc đến chuyến thăm gần đây của Tổng thống Azail Assoumani tới WTO vào ngày 12 tháng 6 năm 2024, trong đó Tổng thống Azail Assoumani đã thông báo với Tổng giám đốc Ngozi Okonjo-Iweala rằng Quốc hội Comoros đã phê chuẩn Nghị định thư gia nhập vào ngày 11 tháng 6 năm 2024 và các nỗ lực đang được tiến hành để phê chuẩn Hiệp định trợ cấp nghề cá. Ông Dhoihir Dhoulkamal nhấn mạnh rằng mục tiêu chính của chiến lược hậu gia nhập của Comoros là tạo ra các cơ hội kinh doanh mới cho nước này bằng cách tăng cường khả năng cạnh tranh kinh tế, tính minh bạch và khả năng dự đoán để thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài.
Lưu ý rằng cơ sở hạ tầng kém phát triển của Comoros gây ra rào cản cho sự phát triển công nghiệp của đất nước, Bộ trưởng Dhoulkamal nhắc lại nhu cầu hỗ trợ kỹ thuật và xây dựng năng lực, đặc biệt là về các thủ tục xuất khẩu, bao gồm cả việc thực hiện Hiệp định tạo thuận lợi cho thương mại. Mặc dù Comoros đã nỗ lực trong suốt quá trình gia nhập để điều chỉnh các chính sách trong nước của mình theo các chuẩn mực của WTO, nhưng việc thực hiện đầy đủ các cam kết sẽ mất ba năm.
Đại sứ Lurdes Bessa (Timor-Leste0 phát biểu tại phiên họp rằng Quốc hội nước này đã phê chuẩn Nghị định thư gia nhập vào ngày 3 tháng 6 năm 2024; vào ngày 19 tháng 6 năm 2024, Hội đồng Bộ trưởng Timor-Leste đã thông qua dự thảo nghị quyết đề xuất rằng Quốc hội phê chuẩn Hiệp định trợ cấp nghề cá.
Đại sứ Lurdes Bessa cho biết, việc gia nhập WTO “sẽ giúp Timor-Leste hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu và khu vực”. Bà Lurdes Bessa nhấn mạnh vai trò cơ bản của việc gia nhập WTO trong việc chuyển đổi đất nước, khi Timor-Leste thực hiện nhiều cải cách về cơ cấu, lập pháp và chính sách. Bà Lurdes Bessa cũng yêu cầu các thành viên và đối tác của WTO hỗ trợ Timor-Leste thực hiện thêm các cải cách trong nước trong giai đoạn hậu gia nhập.
Ông Jorge Martins, Cố vấn chính của Bộ trưởng điều phối các vấn đề kinh tế, đã trình bày tầm nhìn và chiến lược hậu gia nhập của Timor-Leste bao gồm bảy trụ cột chính: phát triển khu vực tư nhân; minh bạch và thông báo; phát triển cơ sở hạ tầng; nhu cầu hỗ trợ kỹ thuật và xây dựng năng lực; cơ chế phối hợp; chính sách, nghiên cứu, phân tích và tiếp cận; và tuân thủ WTO.
Ông Axel Addy, cựu trưởng đoàn đàm phán Liberia gia nhập WTO, đã nêu lại kinh nghiệm hậu gia nhập của đất nước mình, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc người dân tại địa phương nhìn thấy và cảm nhận được những lợi ích hữu hình của tư cách thành viên WTO. Trích dẫn sự phát triển của du lịch sinh thái như một ví dụ thành công mà thành quả của việc gia nhập WTO đã được cộng đồng địa phương cảm nhận và nhắc lại tầm quan trọng của việc tiếp tục hỗ trợ của các nhà tài trợ trong giai đoạn hậu gia nhập. Ông Axel Addy lưu ý rằng “Những người đã thực hiện việc gia nhập của Comoros và Timor-Leste sẽ cần sự hỗ trợ của các nước để thực hiện điều này sau khi gia nhập để đưa ra một số kết quả cụ thể cho công dân của họ”.
Bà Maika Oshikawa, Giám đốc Bộ phận Gia nhập của Ban Thư ký WTO, đã nhắc lại cam kết của Tổng Giám đốc về việc tiếp tục hỗ trợ Comoros và Timor-Leste trong giai đoạn hậu gia nhập và nhắc lại khuôn khổ hỗ trợ hậu gia nhập của Ban Thư ký, bao gồm một số trụ cột, chẳng hạn như Ghi chú của Ban Thư ký “Thực hành tốt nhất về WTO sau khi gia nhập”. Bản ghi chú này đã đúc kết những bài học kinh nghiệm từ các quốc gia đã chuyển đổi từ đàm phán gia nhập sang tư cách thành viên WTO trong giai đoạn 1995-2015.
“Về hỗ trợ cụ thể cho từng quốc gia, Ban Gia nhập WTO, đơn vị vẫn tiếp tục là trọng tâm sau khi gia nhập, có kế hoạch cử các phái đoàn đến hai nước kém phát triển nhất trong giai đoạn sắp tới, bao gồm cả việc chuẩn bị cơ sở để biên soạn bộ thông báo WTO ban đầu”, bà Oshikawa cho biết.
Một số thành viên và đối tác phát triển, bao gồm Úc, Nhật Bản, New Zealand, Liên minh Châu Âu, Singapore và USAID, đã tái khẳng định sự ủng hộ hoàn toàn của họ đối với cả hai quốc gia và hoan nghênh hai nước này gia nhập WTO.

Nguồn: Vitic/wto.org