AsemconnectVietnam - Theo báo cáo Ước tính Cung và Cầu Nông nghiệp Thế giới của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) tháng 6/2024, khi vụ thu hoạch lúa mì ở Bắc bán cầu bắt đầu, thị trường ngũ cốc tập trung vào sản xuất ở khu vực Biển Đen, nơi đã trở thành vựa lúa mì của thế giới.

Nga và Ukraine, lần lượt là các nước xuất khẩu lớn nhất và lớn thứ sáu, cung cấp lúa mì cho nhiều thị trường lớn ở Châu Phi, Châu Á và Trung Đông. Đặc biệt, sự thống trị ngày càng mở rộng của Nga trong sản xuất và thương mại lúa mì toàn cầu có nghĩa là những biến động trong tình hình nguồn cung của nước này ảnh hưởng đáng kể đến thị trường lúa mì toàn cầu.
Trong suốt niên vụ 2023/24, Nga có nguồn cung dồi dào có thể xuất khẩu, với vụ mùa bội thu thứ hai liên tiếp được tăng cường nhờ lượng tồn kho đầu kỳ đáng kể. Được hỗ trợ bởi hạn ngạch xuất khẩu lớn, xuất khẩu của Nga nhìn chung có tính cạnh tranh nhất trong suốt cả năm, bất chấp nỗ lực của chính phủ trong việc ấn định giá sàn. Sự cạnh tranh khốc liệt nhất của Nga là với các nhà cung cấp Biển Đen gần đó là Ukraine và Romania.
Nga cũng là đối thủ cạnh tranh gay gắt của Pháp tại nhiều thị trường xuất khẩu truyền thống của nước này. USDA ước tính rằng Nga sẽ xuất khẩu kỷ lục 54 triệu tấn vào năm 2023/24, với Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập và Bangladesh là những đối tác thương mại hàng đầu.
Khi trọng tâm chuyển sang tình hình thị trường lúa mì niên vụ 2024/25, tình hình nguồn cung của Nga là mối lo ngại nghiêm trọng. Dự báo sản lượng lúa mì của Nga giảm xuống còn 83 triệu tấn, làm giảm 11% nguồn cung so với năm trước. Đợt đóng băng gần đây, kéo theo thời tiết khô nóng đã ảnh hưởng tiêu cực đến vụ lúa mì mùa đông. Vụ thu hoạch nhỏ hơn và lượng tồn kho đầu kỳ eo hẹp hơn sẽ hạn chế nguồn cung có thể xuất khẩu. Xuất khẩu của Nga dự báo sẽ giảm xuống còn 48 triệu tấn, mặc dù Nga sẽ vẫn là nước xuất khẩu hàng đầu và đây vẫn sẽ là khối lượng xuất khẩu lớn thứ hai được ghi nhận.
Việc giảm sản lượng ở Nga trùng hợp với việc nguồn cung ở Ukraine bị thắt chặt. Sản lượng của Ukraina giảm đáng kể so với mức trung bình 5 năm và tồn kho đầu kỳ ở mức thấp nhất trong vài năm, dự kiến xuất khẩu thấp hơn. Xuất khẩu của Ukraine trước xung đột với Nga gần như hoàn toàn bằng đường biển và thường đến các thị trường ở châu Á. Sự gián đoạn trong vận tải đường biển đã gây ra sự thay đổi trong xuất khẩu sang các điểm đến lân cận. Các thị trường hàng đầu của Ukraine trong năm 2023/24 là Liên minh Châu Âu, Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ. Trong khi đó, xuất khẩu của Ukraine sang Indonesia, Bangladesh và Philippines giảm kể từ sau xung đột. Úc và Nga đã xâm nhập vào các thị trường Indonesia, Bangladesh và Philippines. Trong niên vụ 2024/25, xuất khẩu của Ukraine dự báo ở mức 13 triệu tấn, mức thấp nhất trong một thập kỷ.
Kỳ vọng về nguồn cung xuất khẩu thắt chặt từ Nga và Ukraine đang đẩy giá xuất khẩu lúa mì toàn cầu lên cao hơn.
Giá giữa các nhà cung cấp lớn ở Biển Đen (Nga, Ukraine và Romania) và đối thủ cạnh tranh chính là Pháp gần đây có xu hướng giảm, nhưng việc điều chỉnh giảm sản lượng gần đây của nhiều nguồn là nguyên nhân chính khiến giá xuất khẩu tăng mạnh trong suốt tháng 5/2024. Suy đoán về nhu cầu bổ sung tiềm năng từ Ấn Độ cũng góp phần vào đà tăng.
Ukraine và Nga cũng là những nhà cung cấp lúa mì chất lượng làm thức ăn chăn nuôi quan trọng của thế giới. Giá lúa mì gần đây đã tăng so với ngô, khiến lúa mì trở nên kém hấp dẫn hơn khi sử dụng làm thức ăn chăn nuôi.
Do đó, ngô có thể được hưởng lợi từ nguồn cung lúa mì thắt chặt hơn, với sự chuyển đổi từ lúa mì sang ngô ở các khu vực sử dụng cả hai loại ngũ cốc, bao gồm Đông Nam Á và Đông Á.
N.Nga
Nguồn: VITIC/USDA