Phó Tổng Giám đốc WTO Johanna Hill đã chuyển lời chúc mừng của tổ chức tới Timor-Leste đã hoàn thành xuất sắc công việc ở cấp Ban công tác. “Thật sự rất hài lòng khi năm nay, chúng tôi chứng kiến quá trình Ban công tác của nước LDC thứ hai, lần này là từ châu Á, hoàn thành trong cùng tuần với Comoros. Thật là một cách tuyệt vời để bắt đầu năm mới tại tổ chức này khi các thành viên đang chuẩn bị cho MC13”, Phó Tổng Giám đốc WTO Johanna Hill nói.
“Việc hoàn thành quá trình gia nhập của hai nước LDC là một dịp quan trọng đối với WTO. Chúng tôi đang mở cửa cho hai thành viên mới lần đầu tiên kể từ năm 2016 khi Afghanistan và Liberia, cả hai nước LDC, gia nhập tổ chức. Việc chào đón hai thành viên tại MC13 sẽ gửi thông điệp mạnh mẽ tới cộng đồng quốc tế về sự phù hợp và sức hấp dẫn của tổ chức này khi có thêm 22 chính phủ muốn tham gia, bao gồm nhiều nước LDC và các quốc gia mong manh và bị ảnh hưởng bởi xung đột”, bà Johanna Hill khẳng định.
Timor-Leste, một trong những quốc gia trẻ nhất thế giới sau khi giành được độc lập vào năm 2002, đã hoàn tất các cuộc đàm phán gia nhập trong thời gian kỷ lục đối với việc gia nhập LDC - chỉ hơn bảy năm. “Điều đáng chú ý hơn nữa là quá trình đàm phán tích cực chỉ bắt đầu vào cuối năm 2020, trong thời kỳ đại dịch. Quá trình này đã phát triển với tốc độ nhanh chóng kể từ đó, được thúc đẩy bởi cam kết mạnh mẽ của Timor-Leste trong việc gia nhập và tất nhiên là sự ủng hộ kiên định của các thành viên đối với quá trình này”, Phó Tổng Giám đốc Hill lưu ý.
Phó Tổng Giám đốc Hill bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với Tổng thống José Ramos-Horta vì sự lãnh đạo của ông trong quá trình gia nhập và lưu ý rằng bất chấp mọi thách thức, Timor-Leste đã trở thành một ví dụ về cách sử dụng quá trình gia nhập để cải cách và hiện đại hóa nền kinh tế của một quốc gia, thúc đẩy tăng trưởng và giải quyết các vấn đề của các nước LDC, bao gồm việc thực hiện một số cam kết gia nhập “LDC đầu tiên” như cam kết tiếp cận thị trường.
Ông Miguel Manetelu, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải, dẫn đầu phái đoàn Timor-Leste tại Geneva để tham dự cuộc họp Ban công tác gia nhập lần thứ 7 và cũng là lần cuối cùng. Ông Miguel Manetelu cảm ơn các thành viên đã ghi nhận những nỗ lực và sự sẵn sàng của Timor-Leste trong việc kết thúc chương gia nhập WTO này. “Việc Timor-Leste gia nhập WTO một cách xứng đáng sẽ đánh dấu một bước quan trọng trong lịch sử hội nhập thương mại của Timor-Leste, đặt dấu mốc quan trọng cho các hiệp định thương mại trong tương lai và chuẩn bị đường đi cho những nhiệm vụ đầy thách thức trong tương lai mà chúng ta sẽ phải đối mặt trong chặng đường phía trước”.
Ông Manetelu nhấn mạnh cam kết của Timor-Leste trong việc trở thành một thành viên tích cực hơn trong thương mại quốc tế, có khả năng bảo vệ các giá trị và lợi ích của đất nước trong nỗ lực đạt được sự phát triển bền vững. Đối với Timor-Leste, việc gia nhập và trở thành thành viên WTO trước hết vẫn là phương tiện để đẩy nhanh những cải cách quan trọng cần thiết nhằm thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế, biến đất nước thành một quốc gia trung bình đang phát triển, lành mạnh, có nền giáo dục tốt và tiếp tục mục tiêu quản trị tốt, ổn định và hòa bình. Công việc này sẽ tiếp tục trong giai đoạn sau gia nhập, phù hợp với việc Timor-Leste gia nhập song song vào Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).
Chủ tịch Ban công tác gia nhập, Đại sứ Rui Macieira (Bồ Đào Nha), ghi nhận cam kết của các nhà đàm phán Timor-Leste trong nhiều năm dưới sự lãnh đạo chính trị của Tổng thống Ramos-Horta và Thủ tướng Xanana Gusmão. “Đây là lần gia nhập nhanh nhất trong số tất cả các nước LDC đã gia nhập WTO cho đến nay, vì Timor-Leste đã coi đây là bước đệm để gia nhập ASEAN, xây dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển kinh tế của quốc gia non trẻ này”.
Sau khi kết thúc cuộc họp Ban công tác lần thứ 7, Đại sứ Macieira cho biết sẽ thông báo cho Chủ tịch Đại hội đồng, Đại sứ Athaliah Molokomme (Botswana) rằng gói văn bản liên quan đến việc gia nhập đã sẵn sàng để trình lên các Bộ trưởng tại MC13.
Chủ tịch Athaliah Molokomme cũng ghi nhận sự cống hiến mạnh mẽ của các thành viên đã hỗ trợ Timor-Leste kể từ khi bắt đầu quá trình gia nhập, bao gồm cả việc cung cấp hỗ trợ kỹ thuật và xây dựng năng lực. “Tôi hy vọng rằng các thành viên sẽ tiếp tục làm như vậy trong giai đoạn hậu gia nhập khi sự hỗ trợ đó không kém phần quan trọng nếu không muốn nói là quan trọng hơn. Tôi hiểu rằng Ban Thư ký sẵn sàng hợp tác với Timor-Leste trong việc xây dựng Chiến lược thực hiện sau khi gia nhập, chiến lược này sẽ được trình bày tại MC13 ở Abu Dhabi sau khi thông qua Gói gia nhập,” ông Athaliah Molokomme nói.
Các thành viên cho biết họ rất mong được chào đón Timor-Leste với tư cách là thành viên mới của WTO tại MC13. Hai bên nhấn mạnh việc kết thúc đàm phán là cột mốc quan trọng, có tác động tích cực đến sự phát triển kinh tế và hội nhập của đất nước vào hệ thống thương mại đa phương. Các thành viên nhấn mạnh rằng Timor-Leste đã đặt ra tiêu chuẩn cao về cách thức tiến hành quá trình gia nhập nhanh chóng và hiệu quả và khuyến khích nước này duy trì động lực trong giai đoạn hậu gia nhập.
Bối cảnh
Timor-Leste là một quốc đảo kém phát triển nhất ở cực nam của Quần đảo Mã Lai nằm ngoài khơi bờ biển phía đông nam châu Á giữa Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, với dân số khoảng 1.320.000 người. Sau khi giành được độc lập vào năm 2002, Chính phủ Timor-Leste đã nộp đơn xin gia nhập WTO vào tháng 11 năm 2016. Ban Công tác được thành lập vào tháng 12 năm 2016.

Nguồn: Vitic/ www.wto.org/english/news_e/news24_e/acc_11jan24_e.htm