Các nhà quản lý quốc gia, các học giả và đại diện của các tổ chức quốc tế và khu vực tư nhân đã trình bày các ví dụ về “hợp tác Nam - Nam” (nghĩa là giữa hai hoặc nhiều nền kinh tế đang phát triển) và hợp tác tam giác (tức là giữa hai hoặc nhiều nền kinh tế đang phát triển được hỗ trợ bởi một nền kinh tế phát triển). Bằng cách kết hợp sức mạnh và nguồn lực của nhiều bên liên quan, hợp tác tam giác có thể nâng cao hiệu quả và tác động của các sáng kiến hợp tác Nam - Nam”, Phó Tổng Giám đốc Zhang lưu ý.
Trích dẫn dữ liệu năm 2022 từ Hội nghị Liên Hợp Quốc về Thương mại và Phát triển, Phó Tổng Giám đốc Zhang lưu ý rằng tỷ trọng thương mại Nam-Nam trong thương mại thế giới đã tăng từ 17% năm 2005 lên 28% vào năm 2021. Giá trị thương mại đã tăng khoảng 50% mỗi năm kể từ năm 2019. Nam Á và Đông Á đã đạt mức tăng trưởng hơn 65% và Mỹ Latinh là khoảng 45%.
Trung Quốc đã trở thành đối tác thương mại chính của châu Phi, với kim ngạch thương mại là 254 tỷ USD vào năm 2021, tăng 35% so với năm 2020. Trong cùng thời kỳ, thương mại song phương của Ấn Độ và châu Phi đạt 89,5 tỷ USD, đạt mức tăng trưởng 60%.
Khuyến khích các đối tác hợp tác Nam - Nam và tam giác sử dụng nền tảng Hỗ trợ thương mại để chia sẻ kinh nghiệm, chuyên môn và thực tiễn tốt của họ, Phó Tổng Giám đốc Zhang kêu gọi các thành viên nắm bắt “cơ hội này để tạo dựng sự hợp tác lâu dài, trao đổi các thực tiễn tốt nhất và phát triển các giải pháp sáng tạo sẽ định hình một tương lai tươi sáng và thịnh vượng hơn cho tất cả mọi người”.
Nền tảng Vật tư Y tế châu Phi là một trong những sáng kiến Nam - Nam được Giám đốc Văn phòng Liên Hợp Quốc về Hợp tác Nam-Nam, bà Dima Al-Khatib nhấn mạnh. Theo sáng kiến này, các chính phủ châu Phi tập hợp các nguồn lực để tiếp cận vắc-xin COVID-19 với giá cả phải chăng hơn và các vật tư y tế thiết yếu khác. Sự thúc đẩy mà Khu vực thương mại tự do lục địa châu Phi (AfCFTA) dự kiến sẽ mang lại cho thương mại của 54 quốc gia thành viên châu Phi cũng được nhấn mạnh. Theo ước tính của Ủy ban Kinh tế Liên hợp quốc về châu Phi, thương mại ngoại thương của châu Phi sẽ tăng 52,3% vào năm 2040, cùng với sự gia tăng giá trị của hàng hóa nội châu Phi từ 15% đến 25% vào năm 2040, so với không có AfCFTA.
Cơ quan Hợp tác Quốc tế Thái Lan (TICA) đã phác thảo các khóa đào tạo quốc tế hàng năm đã giúp tăng cường mạng lưới hợp tác với các nền kinh tế đang phát triển khác như thế nào. Các hoạt động hỗ trợ kỹ thuật này bao gồm các chủ đề như nông nghiệp và an ninh lương thực, biến đổi khí hậu và các Mục tiêu Phát triển Bền vững. Tổng Giám đốc TICA, bà Ureerat Chareontoh, đã trình bày các dự án đang triển khai về tạo thuận lợi thương mại được thực hiện thông qua Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và nhấn mạnh trọng tâm thúc đẩy các mô hình kinh tế xanh tuần hoàn sinh học.
Các đại biểu cũng thảo luận về các hiệp định đối tác kinh tế toàn diện song phương giữa Ấn Độ và Hàn Quốc và giữa Ấn Độ và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.
Vai trò quan trọng của hợp tác Nam-Nam và hợp tác ba bên nhằm huy động vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đã được nhấn mạnh. Kêu gọi tăng vốn FDI cho các đối tác phía Nam, Giáo sư Ge ShunQi từ Đại học Naikai giải thích việc Trung Quốc đang tăng cường FDI vào châu Phi thông qua các đặc khu kinh tế.
Lời kêu gọi thu hút thêm vốn FDI đã được Tổng Giám đốc Hệ thống Thông tin và Nghiên cứu Ấn Độ dành cho các nước đang phát triển, Giáo sư Sachin Chaturvedi, nhắc lại, cùng với nhu cầu tăng cường tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu và khả năng tiếp cận của các đối tác Nam-Nam đối với tài trợ thương mại, công nghệ và hỗ trợ phát triển.
Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cho biết tài chính phát triển thông qua hợp tác tam giác đang có xu hướng tăng lên nhưng còn nhiều điều cần làm để mở rộng quan hệ đối tác - một chủ đề mà OECD sẽ khai thác tại Hội nghị Quốc tế lần thứ 7 về Hợp tác Tam giác, sẽ được tổ chức vào tháng 10 năm 2023.
Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO) đã trình bày dự án PAMPAT Tunisia. PAMPAT thúc đẩy sản xuất công nghiệp trong các lĩnh vực xuất khẩu của Tunisia bằng cách tăng giá trị và đa dạng hóa xuất khẩu, với mục tiêu tăng cường khả năng tiếp cận thị trường toàn cầu của các công ty. UNIDO cũng nêu bật tác dụng của việc mở Trung tâm Hợp tác Công nghiệp Nam-Nam và Tam giác tại Vienne, Áo và sự tập trung ngày càng tăng vào tính bền vững trong công việc của tổ chức.
Trung tâm Thương mại Quốc tế (ITC) đã mô tả cách thức giúp các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa ở các nền kinh tế đang phát triển khai thác những lợi ích mà hợp tác Nam - Nam mang lại cho sự phát triển kinh doanh. ITC đang tham gia vào một dự án hợp tác tam giác với Vương quốc Anh và Trung Quốc nhằm tăng cường đầu tư nước ngoài và quan hệ đối tác kinh doanh trong lĩnh vực chế biến nông sản và sản xuất nhẹ ở Ethiopia, Kenya, Mozambique và Zambia.
Công ty xuất khẩu kinh doanh các mặt hàng nông sản chế biến Quality Pulse Exporters (Tanzania) cho biết dự án hợp tác tam giác giữa Vương quốc Anh, ITC và Cơ chế Hỗ trợ thương mại và đầu tư của Ấn Độ cho châu Phi (SITA) đã giúp công ty này vượt qua các thách thức như tiếp cận tín dụng, kết nối với người mua và đầu tư vào các hệ thống mua sắm và phân phối mạnh mẽ.
Bế mạc hội thảo trực tuyến, Chủ tịch Ủy ban Thương mại và Phát triển, Đại sứ José R. Sánchez-Fung (Cộng hòa Dominica), cho biết: “Thương mại Nam - Nam và hợp tác tam giác đưa ra một cách tiếp cận độc đáo và mạnh mẽ để giải quyết các thách thức chung, tận dụng chuyên môn tập thể và thúc đẩy tăng trưởng bao trùm”.
Bối cảnh
Kế hoạch Hành động Buenos Aires năm 1978 kêu gọi thúc đẩy và thực hiện hợp tác kỹ thuật giữa các nước đang Phát triển. Tài liệu kết quả năm 2019 của Kế hoạch Hành động Buenos Aires công nhận vai trò ngày càng tăng của hợp tác Nam-Nam trong việc tăng cường thương mại giữa các đối tác Nam - Nam để giúp họ đạt được các mục tiêu phát triển theo cách phù hợp với WTO.

Nguồn: Vitic/ www.wto.org/english/news_e/news23_e/devel_23jun23_e.htm