Thưa quý vị,
Chúng ta đang trải qua thời khắc quan trọng đối với an ninh lương thực toàn cầu: thương mại quốc tế có thể giúp ứng phó với vấn đề này cả trong ngắn hạn và dài hạn; Trung Quốc là một nhân tố chủ chốt trên thị trường quốc tế có thể đóng vai trò lãnh đạo trong phản ứng này. Đây là những thông điệp chính mà tôi muốn truyền tải ngày hôm nay.
Tôi xin chân thành cảm ơn quý vị đã mời tôi phát biểu tại hội nghị quan trọng này.
1. Chúng ta phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng an ninh lương thực nghiêm trọng và thương mại là điều cần thiết để ứng phó.
Thảm họa khí hậu, đại dịch COVID-19, xung đột và suy thoái kinh tế đã làm suy yếu tiến bộ trong một thập kỷ chống suy dinh dưỡng. Các ước tính cho thấy có tới 1/10 dân số thế giới phải đối mặt với nạn đói vào năm 2021, tương đương khoảng 800 triệu người; hơn nữa, 345 triệu người sẽ phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực nghiêm trọng trong năm nay với 45 triệu người sống với nguy cơ bị nạn đói. Nếu không có gì thay đổi, chúng ta sẽ không thể đạt được Mục tiêu Phát triển Bền vững là chấm dứt nạn đói vào năm 2030.
Một phần năm lượng calo tiêu thụ trên toàn thế giới vượt qua biên giới quốc tế. Một số khu vực là nhà xuất khẩu lương thực ròng, trong khi những khu vực khác là nhà nhập khẩu. Lương thực phải luân chuyển từ vùng dư thừa sang vùng thiếu hụt.
Trung Quốc biết rất rõ thực tế này. Mỗi ngày, quốc gia này tiêu thụ 700.000 tấn ngũ cốc, 98.000 tấn dầu thực vật và 230.000 tấn thịt nhưng tiêu thụ với năng lực sản xuất tương đối hạn chế. Đất nông nghiệp bình quân đầu người ở Trung Quốc chỉ bằng 45% mức trung bình toàn cầu.
Vì vậy, thương mại thực phẩm và nông sản là rất quan trọng đối với Trung Quốc, cũng như đối với các quốc gia khác.
Điều này đặc biệt đúng khi xảy ra những cú sốc đột ngột. Ví dụ, gần một nửa lượng lúa mì nhập khẩu của Ethiopia trước đây đến từ Ukraine và Nga nhưng sau khi xung đột nổ ra, nước này đã có thể tiếp cận nguồn cung từ Mỹ và Argentina để thay thế.
2. Hệ thống đa phương đang phản ứng tích cực trước những thách thức ngắn hạn nhưng nỗ lực này phải được duy trì thông qua cải cách cơ cấu.
WTO và các tổ chức quốc tế khác đã tăng cường đối phó với cuộc khủng hoảng hiện nay.
Liên Hợp Quốc, cùng với Thổ Nhĩ Kỳ đã giúp môi giới cho Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen, tổ chức này đang giữ cho lương thực và phân bón chảy ra thị trường thế giới từ Ukraine, cũng như từ Nga.
WTO đang cố gắng giữ cho thị trường minh bạch và cởi mở.
Chúng tôi theo dõi các chính sách thương mại ảnh hưởng đến thực phẩm, thức ăn chăn nuôi và phân bón. Khoảng 100 biện pháp hạn chế xuất khẩu đã được đưa ra cách đây một năm vào thời kỳ đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng. Khoảng 2/3 trong số này vẫn còn hiệu lực và khoảng 70 biện pháp tạo thuận lợi thương mại đã được áp dụng trong thời gian đó, trong đó khoảng 25 biện pháp đã được loại bỏ dần.
Các thành viên của chúng tôi đã cam kết nới lỏng thương mại và giảm thiểu sự bóp méo. Họ cũng quyết định miễn trừ mọi hạn chế xuất khẩu đối với thực phẩm được Chương trình Lương thực Thế giới mua vì mục đích nhân đạo.
WTO cũng đang phối hợp chặt chẽ với các cơ quan khác - FAO, IMF, Ngân hàng Thế giới, WFP và OECD.
Ngày nay, một phần nhờ những nỗ lực này, giá lương thực đã giảm khoảng 20% so với mức cao nhất vào tháng 3 năm 2022 nhưng vẫn ở mức cao trong lịch sử tính theo đồng nội tệ ở nhiều nước đang phát triển, những nước cũng phải đối mặt với căng thẳng nợ nần.
3. Vì vậy, chúng ta phải làm nhiều hơn nữa, trước thềm Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 13 sắp diễn ra vào tháng 2 tới.
Đầu tiên, các thành viên WTO phải tiếp tục tránh những hạn chế phi lý đối với thương mại lương thực, để giảm bớt áp lực và biến động giá cả.
Thứ hai, các thành viên WTO, phối hợp với các tổ chức khác, nên giải quyết nhu cầu của những người dễ bị tổn thương ở các nước đang phát triển và các nước đang phát triển nhập khẩu lương thực ròng.
Thứ ba và quan trọng nhất, các thành viên WTO phải cải thiện an ninh lương thực toàn cầu bằng cách hồi sinh các cuộc đàm phán về cải cách thương mại nông nghiệp, bao gồm các vấn đề như hỗ trợ trong nước cho lĩnh vực trang trại và câu hỏi về dự trữ lương thực công cộng.
Điều đó có nghĩa là phải hành động để cải thiện hoạt động của thị trường nông sản: giảm thiểu tình trạng méo mó, cải thiện cạnh tranh và đảm bảo rằng chi phí thực của thực phẩm và hàng hóa nông nghiệp được phản ánh.
Và có nghĩa là cải cách hỗ trợ nông nghiệp để cải thiện khả năng phục hồi và tính bền vững của ngành, bằng cách đầu tư vào nghiên cứu, củng cố cơ sở hạ tầng và cải thiện các dịch vụ tư vấn và khuyến nông cho nông dân.
4. Trung Quốc có vai trò lãnh đạo cụ thể trong cuộc đối thoại toàn cầu về tương lai của thương mại nông nghiệp
Quy tắc thương mại nông nghiệp toàn cầu hầu như không thay đổi trong 30 năm. Khi đó Trung Quốc còn chưa phải là thành viên của WTO. Và thế giới nông nghiệp kể từ đó đã được chuyển đổi ngoài sự mong đợi. Cũng như trong các lĩnh vực khác, quá trình khử cacbon và số hóa đang định hình hiện tại và cả tương lai.
Trung Quốc đã đạt được tiến bộ ấn tượng trong việc giảm số người đói trong hai thập kỷ qua.
Và kinh nghiệm cho thấy rõ ràng tăng trưởng thương mại giữa các khu vực kinh tế là chìa khóa để nâng cao thu nhập của người dân và cải thiện chế độ ăn uống và dinh dưỡng.
Các chính sách hỗ trợ trang trại đã phát triển theo thời gian, trong đó Trung Quốc là một trong những nền kinh tế lớn hiện đang hỗ trợ ngành nông nghiệp. Giá trị sản lượng nông nghiệp của Trung Quốc cũng tăng mạnh trong giai đoạn này.
Những dự đoán sẽ được thảo luận trong hội nghị sẽ cho chúng ta cái nhìn sâu sắc về những gì có thể xảy ra trên thị trường nông sản trong thập kỷ tới. Và họ cũng sẽ cung cấp thông tin cho cuộc tranh luận về cách chúng ta ứng phó với những thách thức như mất an ninh lương thực, bền vững môi trường và phát triển nông thôn.
Vì vậy, trong các cuộc thảo luận của bạn, tôi khuyến khích bạn suy nghĩ về vai trò của hệ thống thương mại quốc tế đối với nông nghiệp Trung Quốc, cũng như vai trò của Trung Quốc đối với hệ thống thương mại quốc tế.
Trung Quốc có rất nhiều kinh nghiệm để đưa ra bàn đàm phán. Sự lãnh đạo của Trung Quốc sẽ đóng vai trò then chốt khi các thành viên WTO tìm cách hồi sinh các cuộc đàm phán về nông nghiệp để phản ánh những thách thức về thị trường và chính sách mà chúng ta phải đối mặt hôm nay và những thách thức mà chúng ta đã biết là mình sẽ phải đối mặt vào ngày mai.
Tôi muốn chúc bạn một cuộc thảo luận sôi nổi và hiệu quả.
Cám ơn vì sự quan tâm của các đại biểu.

Nguồn: Vitic/ www.wto.org/english/news_e/news23_e/ddgjp_20apr23_e.htm