Phó Tổng Giám đốc Ellard nhấn mạnh có cơ sở để lạc quan về tương lai của hệ thống thương mại đa phương sau khi kết thúc thành công MC12. Các thành viên đã cố gắng đạt được những kết quả có ý nghĩa đối với hầu hết các vấn đề trước mắt, ngoại trừ nông nghiệp. Đáng chú ý nhất, các thành viên đã thêm một thỏa thuận ràng buộc mới - Hiệp định về trợ cấp nghề cá - vào bộ quy tắc của WTO.
Thành công này cho thấy tầm quan trọng của WTO đối với các thành viên, cũng như chứng minh rằng sự đồng thuận vẫn có thể xảy ra, ngay cả trong thời điểm có những rạn nứt địa chính trị sâu sắc.
Tuy nhiên, Phó Tổng Giám đốc Ellard nhấn mạnh rằng còn rất nhiều việc phải làm trước MC13 sẽ diễn ra vào tháng 2 năm 2024, bao gồm cải cách nông nghiệp, làn sóng đàm phán thứ hai về trợ cấp thủy sản, liệu có mở rộng Quyết định MC12 TRIPS về vắc xin COVID-19 sang chẩn đoán và trị liệu hay không, khả năng mở rộng lệnh cấm thương mại điện tử cũng như các vấn đề khác liên quan đến phát triển.
Bà Ellard cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiệp định về trợ cấp nghề cá có hiệu lực để có thể bắt đầu mang lại sự bền vững cho đại dương. Để hiệp định có hiệu lực, cần có hai phần ba thành viên WTO phải thông qua. Thụy Sĩ và Singapore là những nước đầu tiên gửi văn bản chấp nhận tới WTO và các thủ tục chấp nhận đang được nhiều thành viên khác tiến hành tốt. Phó Tổng Giám đốc Ellard đề nghị các quan chức chính phủ có mặt trong khán phòng ưu tiên công việc này vì lợi ích của cá, đại dương và sinh kế của những người phụ thuộc vào chúng.
Phó Tổng Giám đốc Ellard nhấn mạnh WTO cần cải cách trên ba trụ cột là đàm phán, thực thi và giải quyết tranh chấp. Các thành viên WTO phải thiết lập một sự hiểu biết chung về loại cải cách nào là cần thiết và làm thế nào để đạt được.
Liên quan đến cải cách giải quyết tranh chấp, Phó Tổng Giám đốc Ellard nhắc lại rằng, tại MC12, các thành viên đã đồng ý “tiến hành các cuộc thảo luận nhằm có được một hệ thống giải quyết tranh chấp hoạt động tốt và đầy đủ cho tất cả các thành viên vào năm 2024”. Việc thiếu tính dứt khoát trong quá trình giải quyết tranh chấp khiến nhu cầu cải cách trở nên gay gắt hơn. Bà Ellard nói: “mặc dù việc Mỹ gần đây tham gia khởi xướng các cuộc thảo luận không chính thức về cải cách giải quyết tranh chấp là một bước phát triển đáng hoan nghênh, nhưng các thành viên cần đẩy nhanh và nâng cao quá trình này nếu chúng ta muốn đi đúng hướng cho đến năm 2024”.
Phó Tổng Giám đốc Ellard nhấn mạnh rằng hệ thống giải quyết tranh chấp vẫn chưa dừng lại, với 8 tranh chấp mới được khởi xướng vào năm 2022 và 18 thủ tục tố tụng của ban hội thẩm hiện đang được tiến hành. Các thành viên cũng đang sử dụng các biện pháp thay thế để giải quyết tranh chấp, bao gồm trọng tài và quy trình thu xếp kháng cáo tạm thời nhiều bên (MPIA).
Phó Tổng Giám đốc Ellard cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của an ninh lương thực trong các cuộc đàm phán nông nghiệp đang diễn ra. Mặc dù tình hình thị trường thức ăn chăn nuôi, thực phẩm và phân bón nói chung đã được cải thiện kể từ khi chiến tranh bùng nổ ở Ukraine, nhưng xu hướng ở một số khu vực là đáng lo ngại. Bà Ellard yêu cầu các thành viên xem xét lại lập trường của họ và đưa ra những nhượng bộ cần thiết để đạt được hành động cụ thể nhằm củng cố các quy tắc thương mại nông nghiệp toàn cầu.
Nhận xét về khía cạnh phát triển trong công việc của WTO, Phó Tổng Giám đốc Ellard lưu ý cách giải quyết vấn đề phát triển trong các cuộc đàm phán trợ cấp nghề cá. Quỹ ủy thác được thành lập để giúp các thành viên là nước đang phát triển và các nước kém phát triển nhất thực hiện Hiệp định về trợ cấp nghề cá. Ngoài ra, bà Ellard cho biết làn sóng đàm phán thứ hai bao gồm nhiều vấn đề mà các nước đang phát triển quan tâm, chẳng hạn như đối xử đặc biệt và khác biệt, bao gồm đối xử trợ cấp cho đánh bắt cá quy mô nhỏ và thủ công.
Bà Ellard cũng chỉ ra cuộc khủng hoảng khí hậu là một vấn đề được các nước đang phát triển đặc biệt quan tâm. Bà Ellard nói: “Cuộc khủng hoảng khí hậu ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn và chúng ta đang chứng kiến nhiều phản ứng đơn phương, rời rạc, dẫn đến việc ra quyết định có thể không tính đến lợi ích của các thành viên đang phát triển”.
Phó Tổng Giám đốc Ellard cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc loại bỏ hàng rào thuế quan và phi thuế quan đối với hàng hóa và dịch vụ môi trường. Theo ước tính của WTO, việc loại bỏ các rào cản đối với hàng hóa môi trường có thể làm tăng xuất khẩu toàn cầu đối với các sản phẩm này lên 5% vào năm 2030, điều này có thể dẫn đến giảm 0,6% lượng khí thải carbon ròng. “Mặc dù có những dấu hiệu cho thấy các thành viên sẽ quan tâm đến việc nối lại các cuộc đàm phán về một hiệp định hàng hóa môi trường, nhưng cần phải nhiệt tình hơn nữa để khởi động lại các cuộc đàm phán này. Một thỏa thuận như thế này có thể có tác động cơ bản và tôi hy vọng rằng các thành viên của chúng tôi có thể đồng ý đẩy mạnh nỗ lực của họ và thực hiện điều này”, Phó Tổng Giám đốc Ellard kết luận.

Nguồn: Vitic/ www.wto.org/english/news_e/news23_e/ddgae_14feb23_e.htm