Tổng thống Trump nói “không” với TPP nhưng hiệp định này vẫn tồn tại
Thứ sáu, 15-12-2017AsemconnectVietnam - Tổng thống Donald Trump đã liên tục đảo ngược các chính sách kế thừa từ cựu Tổng thống Barack Obama và Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) - một hiệp định thương mại khu vực giữa 12 quốc gia, chiếm khoảng 40% sản lượng kinh tế toàn cầu và 1/3 thương mại thế giới - cũng không phải là trường hợp ngoại lệ. Ngay sau khi nhậm chức, Tổng thống Trump đã chính thức rút Mỹ khỏi TPP.
Khi Mỹ đã rút lui, Nhật Bản ngay lập tức nắm giữ vai trò dẫn dắt TPP, cố gắng khôi phục hiệp định hoặc ít nhất là duy trì sự ủng hộ trong thời gian này.
Ôn Bruce Andrews, Giám đốc điều hành hãng Rock Creek Global Advisors, đồng thời là cựu Thứ trưởng Bộ Thương mại Mỹ, nói với tờ The Diplomat: "Nhật Bản là nền kinh tế lớn nhất còn lại trong TPP. Đó là một thành viên quan trọng. Nước này công nhận các giá trị của thị trường mở, tầm quan trọng của các tiêu chuẩn cao và các quy tắc thương mại trong một khu vực đang phát triển nhanh chóng ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương".
Ôn Bruce Andrews, Giám đốc điều hành hãng Rock Creek Global Advisors, đồng thời là cựu Thứ trưởng Bộ Thương mại Mỹ, nói với tờ The Diplomat: "Nhật Bản là nền kinh tế lớn nhất còn lại trong TPP. Đó là một thành viên quan trọng. Nước này công nhận các giá trị của thị trường mở, tầm quan trọng của các tiêu chuẩn cao và các quy tắc thương mại trong một khu vực đang phát triển nhanh chóng ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương".
Tháng 11 vừa qua, các nước còn lại trong TPP, thường được gọi là TPP 11 - Nhật Bản, Singapore, Malaysia, Việt Nam, Brunei, New Zealand, Australia, Canada, Mexico, Peru và Chilê, nhân dịp Hội nghị APEC đã ra tuyên bố cam kết khôi phục lại hiệp định thương mại này mà không có Mỹ (tất cả 11 bên ký kết đều là thành viên APEC).
Tuy các Bộ trưởng đã không đạt được thỏa thuận cuối cùng về hiệp định nhưng đồng ý về các nguyên tắc cốt lõi tiêu chuẩn cao về lao động và bảo vệ môi trường và từ bỏ các điều khoản sở hữu trí tuệ vốn được Mỹ hậu thuẫn. Hiệp định TPP được đổi sang tên mới là Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).
Đặc biệt, Canada đang trong giai đoạn cố gắng đàm phán lại NAFTA với Mỹ, đã miễn cưỡng cam kết về một lộ trình nhanh chóng để sửa đổi TPP. New Zealand, Malaysia và Peru cũng bày tỏ mối quan tâm về việc hiệp định được thúc đẩy quá nhanh.
Tuy nhiên, 11 thành viên TPP còn lại, chiếm khoảng 1/6 thương mại thế giới, cam kết thúc đẩy thỏa thuận này, vốn đã mất hơn một thập niên đàm phán, cắt giảm được 18.000 dòng thuế, bao gồm các điều khoản tiêu chuẩn cao chưa từng có về bảo vệ môi trường, lao động và sở hữu trí tuệ và được xem là đối trọng quan trọng đối với sự gia tăng ảnh hưởng của nền kinh tế Trung Quốc.
Tuy các Bộ trưởng đã không đạt được thỏa thuận cuối cùng về hiệp định nhưng đồng ý về các nguyên tắc cốt lõi tiêu chuẩn cao về lao động và bảo vệ môi trường và từ bỏ các điều khoản sở hữu trí tuệ vốn được Mỹ hậu thuẫn. Hiệp định TPP được đổi sang tên mới là Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).
Đặc biệt, Canada đang trong giai đoạn cố gắng đàm phán lại NAFTA với Mỹ, đã miễn cưỡng cam kết về một lộ trình nhanh chóng để sửa đổi TPP. New Zealand, Malaysia và Peru cũng bày tỏ mối quan tâm về việc hiệp định được thúc đẩy quá nhanh.
Tuy nhiên, 11 thành viên TPP còn lại, chiếm khoảng 1/6 thương mại thế giới, cam kết thúc đẩy thỏa thuận này, vốn đã mất hơn một thập niên đàm phán, cắt giảm được 18.000 dòng thuế, bao gồm các điều khoản tiêu chuẩn cao chưa từng có về bảo vệ môi trường, lao động và sở hữu trí tuệ và được xem là đối trọng quan trọng đối với sự gia tăng ảnh hưởng của nền kinh tế Trung Quốc.
Các cuộc đàm phán TPP có thể kết thúc vào đầu năm tới vì các nhà đàm phán chỉ còn phải tập trung vào các điều khoản doanh nghiệp nhà nước liên quan nhiều đến Malaysia và sự bất đồng về than đá liên quan đến Brunei. Bên cạnh đó, do sự rút lui của Mỹ, các nước thành viên cũng phải đàm phán để thống nhất đình chỉ khoảng 20 điều khoản và có thể thuyết phục Mỹ tham gia trở lại vào hiệp định này mà không phải thương lượng lại.
Ông Joshua Meltzer, một thành viên cao cấp của Chương trình phát triển kinh tế và toàn cầu tại Viện Brookings, nói với tờ The Diplomat: "Có một quan điểm đáng lưu ý rằng TPP cần được giữ lại”.
Ông Joshua Meltzer, một thành viên cao cấp của Chương trình phát triển kinh tế và toàn cầu tại Viện Brookings, nói với tờ The Diplomat: "Có một quan điểm đáng lưu ý rằng TPP cần được giữ lại”.
“Đây là một bước tiến quan trọng của hoạt động thương mại ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương với các quy tắc tiêu chuẩn cao trong các lĩnh vực như thương mại số, doanh nghiệp nhà nước, lao động và môi trường. Các bước tiếp theo sẽ là đưa ra các chi tiết của thỏa thuận, giải quyết bất kỳ vấn đề nổi cộm nào và bắt đầu các thủ tục thông qua trong nước để hiệp định có hiệu lực. Hàn Quốc Philippines và Thái Lan đã bày tỏ mối quan tâm tham gia hiệp định này”, ông Wendy Cutler, Phó Chủ tịch Viện chính sách xã hội châu Á khẳng định.
TPP trừ Mỹ
TPP trừ Mỹ
Tổng thống Trump rút khỏi TPP do lo ngại rằng hiệp định này sẽ lấy đi công ăn việc làm của người Mỹ và tăng thâm hụt thương mại. Mặc dù vậy, các doanh nghiệp Mỹ bây giờ lại lo lắng họ sẽ bị gạt ra khỏi một trong những khu vực kinh tế phát triển nhanh nhất trên thế giới trong khi các đối thủ cạnh tranh bước vào lấp chỗ trống. Tuy nhiên, việc Mỹ rút khỏi TPP không được thực hiện một cách nhẹ nhàng. TPP 11 vẫn có thể tiến lên phía trước mà không có Mỹ nhưng mong muốn chủ yếu của các nước tham gia hiệp định này lại là muốn thâm nhập vào thị trường Mỹ nên quyết định của Tổng thống Trump đã gây ra những vấn đề về chính trị trong các cuộc bầu cử ở các nước thành viên TPP 11.
Ngay cả khi Mỹ đã rút khỏi TPP, Nhật Bản - nền kinh tế lớn thứ hai trong hiệp định - vẫn là một điểm thu hút lớn đối với các nước thuộc TPP, đặc biệt là các nước đang phát triển như Việt Nam.
"TPP mang lại rất nhiều lợi ích cho các quốc gia nhỏ khi tiếp cận được thị trường Nhật Bản, vốn đã bị đóng cửa trong quá khứ, để đổi lấy việc áp dụng một bộ quy tắc tiêu chuẩn cao", ông Michael Froman, cựu Đại diện Thương mại Mỹ dưới thời cựu Tổng thống Obama và hiện là Chủ tịch Hội đồng quan hệ đối ngoại, nói với tờ The Diplomat.
Ngay cả khi Mỹ đã rút khỏi TPP, Nhật Bản - nền kinh tế lớn thứ hai trong hiệp định - vẫn là một điểm thu hút lớn đối với các nước thuộc TPP, đặc biệt là các nước đang phát triển như Việt Nam.
"TPP mang lại rất nhiều lợi ích cho các quốc gia nhỏ khi tiếp cận được thị trường Nhật Bản, vốn đã bị đóng cửa trong quá khứ, để đổi lấy việc áp dụng một bộ quy tắc tiêu chuẩn cao", ông Michael Froman, cựu Đại diện Thương mại Mỹ dưới thời cựu Tổng thống Obama và hiện là Chủ tịch Hội đồng quan hệ đối ngoại, nói với tờ The Diplomat.
Trọng tâm trong các cuộc thảo luận về TPP nhân dịp APEC là các quy định mà Mỹ đã thúc đẩy và nay các nước còn lại có thể muốn xem xét. Ví dụ, Việt Nam và Malaysia có thể muốn các quy định về bảo hộ lao động và môi trường có tiêu chuẩn thấp hơn so với những gì được đã có trong phiên bản TPP ban đầu.
"Hiện các bên đang đàm phán xem những điều khoản nào sẽ bị đóng băng - không phải đàm phán lại và được đưa vào diện bảo lưu chờ cho đến khi Mỹ quay trở lại”, ông Froman nói: "Phương án tốt nhất là tránh mở lại đàm phán, giảm thiểu số lượng các điều khoản vào loại đó và tránh được khái niệm về TPP yếu. Có nhiều mối đe dọa đối với tất cả các nước thành viên trong việc tiến tới với một hiệp định tiêu chuẩn cao và gửi một tín hiệu tích cực đến thương mại toàn cầu".
Mặc dù các nước đang phát triển nhỏ hơn có thể muốn hạ bớt một số quy định bắt buộc của Mỹ, các chuyên gia cho rằng phiên bản TPP 11 sẽ rất gần với thỏa thuận ban đầu.
Ví dụ, trong những ngày trước APEC, các nước đã tránh được tình huống đàm phán lại khi New Zealand tìm ra cách duy trì các hạn chế đối với người nước ngoài mua nhà để cố gắng quản lý thị trường nhà ở mà không vi phạm TPP.
Mặc dù các nước đang phát triển nhỏ hơn có thể muốn hạ bớt một số quy định bắt buộc của Mỹ, các chuyên gia cho rằng phiên bản TPP 11 sẽ rất gần với thỏa thuận ban đầu.
Ví dụ, trong những ngày trước APEC, các nước đã tránh được tình huống đàm phán lại khi New Zealand tìm ra cách duy trì các hạn chế đối với người nước ngoài mua nhà để cố gắng quản lý thị trường nhà ở mà không vi phạm TPP.
Ông Jeffrey Schott, thành viên cao cấp thuộc Viện nghiên cứu kinh tế quốc tế Peterson, nói với tờ The Diplomat: "Có một cơ hội rất lớn để các nước TPP 11 sẽ đồng ý tiến tới thực hiện hiệp định này. Sẽ có một số điều khoản bị đình chỉ, đặc biệt là những điều khoản mà Mỹ yêu cầu và được 11 quốc gia khác cam kết nhưng trong hầu hết các khía cạnh, chúng ta sẽ thấy hiệp định vẫn còn nguyên vẹn. Rất có thể TPP 11 sẽ tiếp tục được thảo luận trong năm 2018 và có hiệu lực vào năm 2019.
TPP 11 cũng có thể sẽ để ngỏ cơ hội cho Mỹ tham gia trở lại vào một ngày nào đó dưới thời chính quyền Tổng thống mới, chính sách của Mỹ có thể sẽ thay đổi. Tôi cũng để ngỏ khả năng các nước thành viên sẽ sẵn sàng xem xét đàm phán lại một số điều khoản của TPP để khuyến khích Mỹ tái tham gia".
TPP 11 cũng có thể sẽ để ngỏ cơ hội cho Mỹ tham gia trở lại vào một ngày nào đó dưới thời chính quyền Tổng thống mới, chính sách của Mỹ có thể sẽ thay đổi. Tôi cũng để ngỏ khả năng các nước thành viên sẽ sẵn sàng xem xét đàm phán lại một số điều khoản của TPP để khuyến khích Mỹ tái tham gia".
Lợi ích của TPP
Theo một báo cáo của Ngân hàng Thế giới, TPP sẽ cắt giảm thuế quan một cách hiệu quả trong dài hạn. Mặc dù hầu hết các mức thuế và rào cản thương mại giữa nhiều thành viên TPP đã ở mức thấp so với các mức trong quá khứ nhưng TPP sẽ dần dần loại bỏ gần như tất cả các khoản thuế rất cao còn sót lại như mức thuế 350% đối với nhập khẩu thuốc lá của Mỹ. TPP cũng giảm các rào cản thương mại liên quan đến các biện pháp phi thuế quan đáng kể ở nhiều nước thành viên. Báo cáo này cũng trích dẫn một mô hình dự đoán rằng đến năm 2030, TPP sẽ tăng GDP của các nước thành viên lên đến 10%. Điều này sẽ là một sự cân bằng quan trọng đối với sự suy thoái thương mại đang diễn ra từ năm 2011.
Long Giang
Theo một báo cáo của Ngân hàng Thế giới, TPP sẽ cắt giảm thuế quan một cách hiệu quả trong dài hạn. Mặc dù hầu hết các mức thuế và rào cản thương mại giữa nhiều thành viên TPP đã ở mức thấp so với các mức trong quá khứ nhưng TPP sẽ dần dần loại bỏ gần như tất cả các khoản thuế rất cao còn sót lại như mức thuế 350% đối với nhập khẩu thuốc lá của Mỹ. TPP cũng giảm các rào cản thương mại liên quan đến các biện pháp phi thuế quan đáng kể ở nhiều nước thành viên. Báo cáo này cũng trích dẫn một mô hình dự đoán rằng đến năm 2030, TPP sẽ tăng GDP của các nước thành viên lên đến 10%. Điều này sẽ là một sự cân bằng quan trọng đối với sự suy thoái thương mại đang diễn ra từ năm 2011.
Long Giang
Nguồn: www.washdiplomat.com
IDEAS hoan nghênh Báo cáo phân tích lợi ích, chi phí của CPTPP, kêu gọi phê chuẩn hiệp định vào cuối năm 2022
Costa Rica xin gia nhập CPTPP, thúc đẩy thương mại với châu Á
Anh bắt đầu đàm phán gia nhập CPTPP và “thế trận” tiếp cận ASEAN
EVFTA - Trợ lực cho doanh nghiệp vượt qua dịch bệnh
Anh hướng tới hoàn tất đàm phán gia nhập CPTPP vào cuối năm 2022
Sự tham gia của Anh sẽ tăng cường chiều sâu và bề rộng của CPTPP
Peru phê chuẩn CPTPP - cơ hội thúc đẩy xuất khẩu của Việt Nam
Nhật Bản, Australia nhất trí thúc đẩy CPTPP và RCEP
Anh bắt đầu tiến trình đàm phán gia nhập Hiệp định CPTPP
Doanh nghiệp Canada ưu tiên quan hệ với Việt Nam, tận dụng CPTPP
Anh hoan nghênh các nước CPTPP xem xét đơn xin gia nhập của nước này
CPTPP: Các thành viên nhất trí đàm phán về đơn xin gia nhập của Anh
Phiên họp Hội đồng CPTPP xem xét đơn xin gia nhập của Anh
Cơ hội cho hàng xuất khẩu Việt Nam tại thị trường châu Mỹ nhờ CPTPP
Xuất khẩu một số mặt hàng nông sản của Việt Nam tháng 3 ...
3 tháng đầu năm nay, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt 1,79 triệu tấn, đạt giá trị 952 triệu USD, giảm 19,3% về khối lượng nhưng tăng ...Tăng trưởng xuất khẩu dệt may tiếp tục giảm
Tháng 3/2023, xuất khẩu cà phê sang Indonesia, Nga, ...