Theo số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, hết quý I/2017 tổng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc vào Việt Nam đạt gần 12,7 tỷ USD, tương đương khoảng 280 nghìn tỷ đồng, chiếm 27,3% tổng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa các loại của cả nước, tăng 18,9% so với cùng kỳ năm 2016.

Hàng nhập khẩu từ Trung Quốc tăng trở lại, là thông tin rất đáng chú ý, bởi hoạt động nhập khẩu từ Trung Quốc có vẻ chững lại vào năm 2016 sau nhiều năm tăng trường mạnh (Năm 2016, cả nước dù chi đến gần 50 tỷ USD để nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc, nhưng chỉ tăng 431 triệu USD so với năm 2015). Tuy nhiên, chỉ qua 3 tháng đầu năm nay, hàng hóa Trung Quốc nhập khẩu có dấu hiệu tăng trở lại.

Chỉ riêng tháng 3/2017, cả nước chi 5,1 tỷ USD nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc (con số này lớn hơn rất nhiều so với tổng kim ngạch nhập khẩu từ Nhật Bản trong cả quý I - thị trường lớn thứ 3 của nước ta, cả quý I nhập khẩu từ Nhật Bản chỉ là 3,7 tỷ USD).

Trong quý I, đã có 5 nhóm hàng nhập khẩu từ Trung Quốc đạt từ 1 tỷ USD trở lên. Đứng đầu là máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng 2,5 tỷ USD. Tiếp đến điện thoại và linh kiện 1,6 tỷ USD; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện 1,6 tỷ USD; vải  1,2 tỷ USD; sắt thép 1,2 tỷ USD.

Đáng chú ý, trong 5 nhóm hàng nhập khẩu “tỷ USD” từ Trung Quốc kể trên có tới 4 nhóm hàng Trung Quốc duy trì vị thế là thị trường nhập khẩu số 1 của nước ta (trừ mặt hàng máy vi tính sản phẩm điện tử và linh kiện vị trí số 1 do Hàn Quốc nắm giữ).

Trong đó, mặt hàng điện thoại và linh kiện chiếm gần 55% tổng giá trị kim ngạch nhập khẩu cả nước; vải nhập khẩu từ Trung Quốc chiếm 51%; sắt thép gần 50%; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng chiếm 31,3%.

Các chuyên gia cho rằng nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng nhập siêu từ Trung Quốc, đó là xuất phát từ việc Trung Quốc đã tận dụng tốt cơ hội về các ưu đãi từ Hiệp định thương mại tự do ASEAN và Trung Quốc (ACFTA) và Hiệp định buôn bán biên mậu Việt Nam – Trung Quốc. Bên cạnh đó, nguyên nhân nữa là do nhà thầu Trung Quốc đã thắng thầu và thực hiện nhiều dự án đầu tư ở Việt Nam. Thông qua các dự án này, nhà thầu đã nhập khẩu một lượng lớn máy móc, vật tư, thiết bị từ Trung Quốc về Việt Nam. Như vậy, nếu không có được giải pháp quản lý có tính chất đột phá, nhất là liên quan đến công tác quản lý hoạt động các dự án đầu tư, việc kiểm soát hoạt động nhập khẩu và tình trạng nhập siêu từ Trung Quốc vẫn sẽ rất khó khăn.

Mặt hàng	Qúi I/2017	Quí I/2016	+/- (%) Quí I/2017 so với cùng kỳ
Tổng kim ngạch	12.678.900.542	10.663.203.309	+18,90
Máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác	2.526.326.798	1.896.246.741	+33,23
Điện thoại các loại và linh kiện	1.609.142.162	1.497.363.499	+7,47
Máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện	1.582.918.347	1.226.627.244	+29,05
Vải các loại	1.197.072.386	1.065.335.842	+12,37
Sắt thép các loại	1.176.475.980	957.973.352	+22,81
Nguyên phụ liệu dệt, may, da, giày	471.882.738	403.132.274	+17,05
Sản phẩm từ chất dẻo	385.807.792	315.494.568	+22,29
Hóa chất	282.228.493	226.988.637	+24,34
Kim loại thường khác	245.954.049	358.294.087	-31,35
Sản phẩm hóa chất	245.384.462	171.193.656	+43,34
Sản phẩm từ sắt thép	231.267.817	208.438.709	+10,95
Chất dẻo nguyên liệu	195.831.171	125.433.224	+56,12
Xơ, sợi dệt các loại	177.825.019	147.275.679	+20,74
Linh kiện, phụ tùng ô tô	154.753.947	159.918.065	-3,23
Dây điện và dây cáp điện	147.028.130	111.017.411	+32,44
Xăng dầu các loại	128.144.529	109.472.166	+17,06
Phân bón các loại	126.869.459	132.150.416	-4,00
Thuốc trừ sâu và nguyên liệu	118.960.546	82.772.561	+43,72
Thủy tinh và các sản phẩm từ thủy tinh	106.854.468	73.049.884	+46,28
Sản phẩm từ kim loại thường khác	86.302.018	56.806.456	+51,92
Máy ảnh, máy quay phim và linh kiện	83.681.844	103.072.150	-18,81
Hàng điện gia dụng và linh kiện	79.160.239	71.548.794	+10,64
Giấy các loại	76.093.693	61.935.535	+22,86
Khí đốt hóa lỏng	76.033.234	49.873.424	+52,45
Gỗ và sản phẩm gỗ	72.161.033	50.897.668	+41,78
Sản phẩm từ giấy	61.333.899	49.037.904	+25,07
Nguyên phụ liệu dược phẩm	55.049.846	50.256.104	+9,54
Sản phẩm từ cao su	53.791.210	45.684.456	+17,75
Than đá	52.546.807	50.975.988	+3,08
Hàng rau quả	45.971.994	39.190.361	+17,30
Thức ăn gia súc và nguyên liệu	38.484.351	41.189.567	-6,57
Ô tô nguyên chiếc các loại	33.202.588	89.567.595	-62,93
Phương tiện vận tải khác và phụ tùng	27.648.748	21.403.322	+29,18
Hàng thủy sản	27.484.221	14.883.607	+84,66
Nguyên phụ liệu thuốc lá	25.888.766	10.987.072	+135,63
Cao su	17.806.504	9.465.364	+88,12
Dược phẩm	15.237.752	11.241.937	+35,54
Quặng và khoáng sản khác	13.491.617	10.475.546	+28,79
Sản phẩm khác từ dầu mỏ	13.019.154	10.505.428	+23,93
Chất thơm, mỹ phẩm và chế phẩm vệ sinh	12.475.084	11.834.151	+5,42
Chế phẩm thực phẩm khác	9.504.730	6.542.845	+45,27
Đá quý, kim loại quý và sản phẩm	3.640.125	4.925.588	-26,10
Dầu mỡ động thực vật	3.385.453	1.602.953	+111,20
Bánh kẹo và các sản phẩm từ ngũ cốc	2.958.963	2.217.256	+33,45
Bông các loại	192.960	667.317	-71,08

 Nguồn: VITIC