Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 20/4 yêu cầu mở một cuộc điều tra thương mại nhằm vào các công ty Trung Quốc và từ một số quốc gia khác xuất khẩu thép giá rẻ vào thị trường Mỹ. Động thái này đặt ra khả năng Mỹ sẽ áp thêm thuế đối với các loại thép nhập khẩu, đẩy giá cổ phiếu của các công ty thép Mỹ tăng vọt hơn 8%.

Hãng tin Reuters cho biết, dẫn những mối lo ngại về an ninh quốc gia, ông Trump đưa ra tuyên bố về cuộc điều tra trong một buổi lễ ở Nhà Trắng. Buổi lễ này có sự tham dự của lãnh đạo các công ty thép lớn của Mỹ như Nucor, United States Steel, và TimkenSteel, cùng Bộ trưởng Bộ Thương mại Mỹ Wilbur Ross.

“Thép có ý nghĩa sống còn đối với cả nền kinh tế của chúng ta và quân đội của chúng ta”, ông Trump - một vị tỷ phú giàu lên một phần nhờ đầu tư vào ngành thép - phát biểu. “Đây là một lĩnh vực mà chúng ta không thể để mình trở nên phụ thuộc vào nước ngoài”.

Trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ diễn ra vào tháng 11 năm ngoái, ông Trump, người đại diện cho Đảng Cộng hòa, đã thắng ứng cử viên Dân chủ Hillary Clinton ở những bang công nghiệp như Michigan và Pennsylvania nhờ lời hứa sẽ thúc đẩy nền sản xuất Mỹ và mạnh tay với các hoạt động thương mại mà ông cho là bất bình đẳng của Trung Quốc.

Trung Quốc hiện là nước sản xuất thép lớn nhất thế giới. Sản lượng thép hàng năm của nước này vượt xa mức tiêu thụ trong nước, và phần thép dư thừa được Trung Quốc xuất khẩu ra nước ngoài, thường với mức giá rẻ hơn so với thép sản xuất tại các quốc gia khác.

Việc ông Trump mở cuộc điều tra thép được cho là khá “bất thường”, diễn ra trong bối cảnh Mỹ gia tăng sức ép đòi Trung Quốc cứng rắn hơn với Triều Tiên. Khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có cuộc gặp thượng đỉnh với ông Trump ở Florida, Mỹ vào đầu tháng này, ông chủ Nhà Trắng đã đặt ra khả năng sử dụng vấn đề thương mại như một đòn bẩy để buộc Trung Quốc hành động nhằm giải quyết chương trình hạt nhân của Bình Nhưỡng.

The ông Derek Scissors, chuyên gia kinh tế châu Á thuộc Viện nghiên cứu Doanh nghiệp Mỹ ở Washington, quyết định của ông Trump điều tra thép Trung Quốc có thể là phản ứng trước việc thép từ Trung Quốc đã chiếm tới 26% thị trường thép Mỹ.

Xuất khẩu thép của Trung Quốc tăng “bất chấp nước này liên tục nói rằng họ sẽ giảm công suất ngành thép”, ông Ross, Bộ trưởng Bộ Thương mại Mỹ, phát biểu. Ông Ross nói nếu cuộc điều tra của Bộ Thương mại Mỹ phát hiện ngành thép nước này chịu thiệt hại lớn do thép nhập khẩu, ông sẽ đề xuất các biện pháp trả đũa, bao gồm trả đũa bằng thuế quan.

Giá cổ phiếu các công ty thép của Mỹ đã tăng kể từ khi ông Trump đắc cử Tổng thống Mỹ. Phiên ngày 20/4, giá cổ phiếu của các hãng thép lớn nước này, gồm Steel Dynamics, AK Steel, Cliffs Natural Resources, Allegheny Technologies… tăng từ 4-8,5%.

Mỹ có gần 100 nhà máy thép sản xuất hàng triệu tấn thép mỗi năm. Nước này từ lâu đã nỗ lực bảo vệ ngành sản xuất thép trong nước khỏi thép nhập khẩu giá rẻ, chủ yếu thông qua Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), nhưng chính quyền Trump nói rằng cách này không mang lại hiệu quả.

“Giá thép thấp bất thường do sự dư thừa công suất và hàng nhập khẩu với mức giá không bình đẳng đã gây áp lực đối với ngành thép của Mỹ”, Nhà Trắng nói trong một tuyên bố.

Tuy nhiên, các chuyên gia tỏ ra hoài nghi về lập luận của chính quyền Trump nói rằng thép giá rẻ từ Trung Quốc đe dọa an ninh quốc gia Mỹ. Thống kê cho thấy nhu cầu thép hàng năm của Bộ Quốc phòng Mỹ chiếm chưa đầy 0,3% sản lượng của ngành thép nước này.